توماس راید جنبه‌های معینی را از تداعی گرایی لاک و هیوم را تحلیل کرد و روان شناسی ملکه ای یا روان شناسی قوای ذهنی را بنیان گذاشت. او مفهوم غریزه راب رأی‌ تبیین انگیزش رفتار انسان ، مطلوب خواند.

داروین (۱۸۸۲-۱۸۰۹)

طبیعی دان انگلیسی ، که رفتار ‌آدمی را محصول تحول و تکامل می‌دانست ،‌اهمیت غرایز را در انگیزش رفتار تأیید و تأکید کرد و سبب شد که روان شناسی تحقیق درباره انگیزه ادمی‌را جدی تلقی کنند.

ویلیان مک دوکال (۱۹۳۸-۱۸۷۱)

روان شناس انگلیسی ،‌که مستقیماً تحت تأثیر یافته ها و نظرهای داروین قرار گرفته بود ، ‌غریزه ،‌را منشأ رفتار انسان معرفی کرد . او از غرایز متعدد از قبیل مادری ،‌جمع گرایی،‌ اظهار وجود و … نام برد . به نظر او مفهوم غریزه به گرایش‌ها یا تمایلات پیچیده موروثی اطلاق می‌شود که هر فرد را وا می دارند به اینکه هدفها ،‌ایثار موقعیت‌ها را دریابد و به آن ها توجه کند در ادراک آن ها هیجانهای مثبت و منفی را تجربه کند و به عملی که موجل بقایش می‌شود بپردازد .

زیکموند فروید (۱۹۳۹-۱۸۵۶)

عصب شناس و روان پزشک اتریشی چنین مطرح ساخت که منبع هر انرژی بی بیدو (libido) یا شور زندگی است و جهت رفتار به یادگیری و شناخت بستگی دارد . هدف فروید به عنوان یک درمانگر ،‌کمک به مردم بود که کشف کنند چرا انرژی غرایزشان را به راه های نامناسب برگردانده و منحرف کرده‌اند و نیز به آن ها کمک کند که با ارضالی غرایز طبیعی خویش احساس آرامش کند.

مسلو (۱۹۷۰-۱۹۰۸)

روان شناس آمریکایی این نظریه را بیان ‌کرده‌است که هر شخصی می‌کوشد با نظم و ترتیب خاصی نیازهایشان را ارضاء کند ،‌هنگامی که شخصی در موقعیتی قرار بگیرد که می‌تواند چندین نیازش را هم زمان ارضاء کند ابتدا به ارضای نیازی می پردازد که در آن هنگام بیش ترین اهمیت را برایش دارد . مسلو بنیان گذار انسان گرایی است او به وجود سلسله مراتبی در نیازهای انسان قائل می‌شود ‌به این ترتیب :

۱ـ نیازهای فیزیولوژیک

۲ـ ایمنی

۳ـ محبن

۴ـ عزت نفس

۵ـ خود شکوفایی

به نظر مسلو معلم باید بداند که نیازهای سطح پایین دانش آموزان او ارضاء شده اند به طوری که ایشان می‌توانند برای ارضاء نیازهای سطح بالاترشان بکوشند . همه دانش آموزان به فرصتهایی نیاز دارند که در صورت برخورداری از آرامش بدنی – احساس ایمنی – وابستگی و تجزیه عزت نفس ،‌برای ارضاء رغبت یا نیاز فهمیدن و دانستن در کلاس بکوشند. (‌مسلو، آبراهام ، ۱۳۸۰)

پیشینه در ایران

تحقیقات انجام شده عبارتند از :

۱ـ در تحقیقی که توسط محمد ابطحی انجام گرفت (۱۳۵۳) که بر اساس یک نمونه ۵۳ نفری بود ۲۷ نفر مرد و ۲۶ نفر زن در مقطع راهنمایی شهرستان اراک ‌به این نتیجه رسید که داشتن انگیزه و رغبت در شغل معلمی اول در جنس زنان بیشتر بوده است و دوم اینکه داشتن انگیزه پیشرفت بهترین عامل برای نوآوری شغلی بوده است .

۲ـ هومن (۱۳۵۳) در پاسخ ‌به این موضوع که آیا عملکرد وضعیت شغلی ، پاسخی به ناخشنودی شغلی است یا نه ، در تحقیقی نشان داد هنگامی که مردم بتوانند فعالیت‌های مربوط به کار خود را تحت کنترل داشته باشند خشنودی عملکرد و ابتکار در کار را پیش‌بینی می‌کنند و هنگامی که این فعالیت‌های تحت کنترل نباشد رابطه ای بین آن ها پیدا نمی‌شود به عبارتی انگیزه استقلال در کار رابطه مستقیمی‌با خشنودی و ابتکار عمل دارد.

۳ـ سید محمد عباس زاده(۱۳۶۹) در پژوهش با عنوان عوامل مؤثر در رضایت شغلی معلمان به منظور ارائه راه حلی برای ایفای نقش حرفه ای آنان ‌به این نتایج دست یافت که معلمان ما با وجود اینکه عموماً شغل خود را دوست داشته و از روی علاقه به آن روی آورده اند از کمی حقوق و امکانات رفاهی ناخشنودند و خواهان اعتبار و حیثیت اجتماعی بیشتری هستند در قسمت دیگر از نتایج پژوهش عنوان شده ۷۰% معلمان که برای پژوهش انتخاب شده اند با حداکثر توانایی خود کار نکرده اند و اگر بتوانند شغل دیگری را انتخاب خواهند کرد ولی ۳۰% بقیه خواهان آزادی و استقلال عمل بیشتر و شرکت در تصمیم گیری های آموزش و پرورشی بوده اند تا بتوانند با داشتن انگیزه بیشتر کیفیت یادگیری را بالا ببرند.

۴ـ محمد ساعتچی (۱۳۷۰) در تحقیقی نشان داد که هر چه قدر رضایت شغلی در محیط کار افزایش یابد به همان میزان نتایج خوبی در کار و عملکردشان نشان خواهد داد از جمله :

الف ) نوآوری و خلاقیت در کار افزایش می‌یابد.

ب) میزان تولید سازمان افزایش می‌یابد.

ج) میزان ترک خدمت کارکنان کاهش می‌یابد و در نتیجه افراد با انگیزه بیشتری در کار پرداخته و خواهان پیشرفت و نوآوری در کار خود می‌شوند .

۵ـ تحقیق دیگری که توسط ناصر معدنی دانشجوی رشته مشاوره در سال (۱۳۷۳) انجام شده است که موضوع آن بررسی رضایت شغلی با منبع درونی و بیرونی ارضاء نیازهای می‌باشد. نمونه شامل ۵۰ نفر از معلمان ساوجبلاغ بود. نتیجه مقایسه ارضاء نیازها در گروهی از معمان که از شغل خود رضایت دارند در مقایسه با گروه ناراضی از شغل خود در نیازهای فیزیولوژیک ایمنی و خود شکوفایی تفاوت معنا داری مشاهده نشده و در نیازهای متعلق با منبع درونی و نیاز احترام و منزلت با منبع تفاوت معنی دارد مشاهده شده است نتیجه این که گروهی که از شغل خود رضایت دارند و در استفاده از راه کارهای آموزشی موفق تر بوده اند نیاز به تعلق و احترام آن ها بیشتر ارضاء شده است.

فصل سوم

روش پژوهش :

در این پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی سود برده شده که شامل :‌

فراوانی ،‌درصد ، آزمون ،‌t مستقل و ضریب همبستگی می‌باشد.

جامعه آماری :‌

تعدادی از مدیران و معلمان مقاطع تحصیلی ابتدایی ،‌راهنمایی ،‌دبیرستان و هنرستان و پیش دانشگاهی شهرستان مشهد که شامل ۲ مدرسه ابتدایی ،‌۲ راهنمایی ،‌۱ دبیرستان ،‌۱ هنرستان و ۱ پیش دانشگاهی می‌باشد جزء آزمودنیهای این پژوهش می‌باشند.

نمونه مورد مطالعه :‌

از بین ۲۶۰ نفر ۲۰۷ نفر آزمودنی به طور تصادفی انتخاب شدند که بعد از بررسی پرسشنامه‌ها ۱۹۶ نفر آن ها زن و ۸۵ نفر مرد،می‌باشند برای این پژوهش انتخاب شده اند.

شیوه نمونه گیری :‌

در این پژوهش به شیوه نمونه گیری تصادفی با بهره گرفتن از جدول اعداد تصادفی از بین ۷ مدرسه ( ۲ ابتدایی ، ۲ راهنمایی ، ۱ دبیرستان ، ۱ هنرستان و ۱ پیش دانشگاهی ) از کل جامعه مورد مطالعه انتخاب شده اند.

ابزار پژوهش :‌

جهت جمع‌ آوری اطلاعات برای بررسی رضایت و انگیزه شغلی از آزمون رضایت شغلی فیلدوروث سود برده شده است که شامل ۱۷ سوال در رابطه با رضایت شغلی و ۷ سوال در رابطه با بهره گرفتن از راه کارهای نوین آموزشی است که روی هم رفته پرسشنامه ۲۴ سوال دارد که از مقیاس درجه بندی کاملاً موافق ،‌موافق ،‌مخالف و کاملاً مخالف تشکیل شده است.

روش آماری :‌