۴-اهداف پژوهش :

هدف آرمانی پژوهش حاضر پیشگیری از اثر عوامل فرزندپروری در تولید آسیب روانی برای فرزندان خانواده ها است .




هدف اصلی این پژوهش مشاهده اثر آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) بر تغییر سبک فرزند پروری مادران دارای پسر نوجوان می‌باشد .

اهداف فرعی پژوهش حاضر عبارتند از :

۴-۱- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی (F.L.E ) در افزایش سبک فرزند پروری مقتدرانه مادران .

۴-۲- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) در کاهش سبک فرزند پروری سهل گیرانه مادران .

۴-۳- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) در کاهش سبک فرزند پروری مستبدانه مادران .

۵- فرضیه های پژوهش :

۵-۱– آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب افزایش سبک فرزند پروری مقتدارانه در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۵-۲- آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب کاهش سبک فرزند پروری مستبدانه در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۵-۳- آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب کاهش سبک فرزند پروری سهل گیر در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۶- متغیرها :

متغیر مستقل : آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E )

متغییر وابسته : سبک فرزندپروری

متغییر کنترل : جنسیت والد ، سن مادران ( ۳۰ تا ۴۰ سال ) ، تحصیلات مادران ( دیپلم تا لیسانس ) ، جنسیت فرزندان ، سن فرزندان

متغییر مداخله گر : طبقه اجتماعی مادران ، سوابق آموزشی و تجربی ورانشناختی گذشته مادران ، شخصیت هر کدام از مادران که توسط محقق شناسایی شده ولی محقق قادر به کنترل آثر آن ها نبوده است . انتخاب تصادفی و گمارش تصادفی آزمودنی ها اثر این نوع متغیرها را خنثی می‌کند .

۷- تعاریف واژه ها :

۷-۱- تعریف نظری آموزش زندگی خانوادگی:

آموزش گروهی والدین نوعی از تعلیم و تربیت گروهی است که آموزش وسیعی را شامل می‌گردد و به والدین کمک می‌کند تا دانش و توانایی‌های خود را در زمینه پرورش و تربیت کودکان به نحو مطلوب گسترش دهند . ( شفیع آبادی ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۲- تعریف عملیاتی آموزش زندگی خانوادگی :

در این پژوهش آموزش زندگی خانوادگی عبارت است از اجرای آموزش ، که در آن سعی می شود تا مادران را در زمینه‌های عزت نفس ، ابعاد فرزندپروری ( کنترل ، انتظارات متناسب با سن ، ارتباط ) ، خودآگاهی ، ارتباط مؤثر و ناموثر ، ویژگی‌های نوجوانان و سبک‌های فرزندپروری به صورت گروهی آموزش داد.

۷-۳- تعریف نظری سبک های فرزند پروری :

بامریند (۱۹۹۱ ) در مطالعات خود به سه سبک فرزند پروری اشاره می‌کند که آن ها را سبک های فرزندپروری مقتدر ، مستبد و سهل گیر می نامد ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۴- تعریف عملیاتی سبک های فرزند پروری :

معنای عملیاتی سبک های فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک های فرزندپروری پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .



۷-۵-تعریف نظری سبک مقتدرانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند ، والدین مقتدر کنترل همراه با رابطه گرم و ‌پاسخ‌گویی‌ نسبت به فرزندان خود دارند ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۶-تعریف عملیاتی سبک مقتدرانه :

معنای عملیاتی سبک مقتدرانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک مقتدرانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

۷-۷-تعریف نظری سبک مستبدانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند که والدین مستبد روابط سرد همراه با کنترل زیاد را بر فرزندان خود اعمال می‌کنند ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۸-تعریف عملیاتی سبک مستبدانه :

معنای عملیاتی سبک مستبدانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک مستبدانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

۷-۹-تعریف نظری سبک سهل گیرانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند که والدین سهل گیر انتظارات اندکی از فرزندان خود داشته و هیچ گونه کنترل و ‌پاسخ‌گویی‌ هم نسبت به آنان ندارند، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۱۰-تعریف عملیاتی سبک سهل گیرانه :

معنای عملیاتی سبک سهل گیرانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک سهل گیرانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

فصل دوم : بررسی ادبیات پژوهش

۱-مقدمه

۲-ماهیت خانواده

۳-نوجوانی

۴-شیوه های فرزندپروری

۵-آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E )

۶-ادبیات پژوهشی

1. مقدمه

در این فصل ابتدا درباره ماهیت خانواده ( انواع خانواده ها ، الگوهای خانواده ، انواع تیپ های خانواده و اهداف آن ، روابط درون فردی خانواده ، روابط مادری از دیدگاه نظریه های روان شناختی ، تعامل مادر – فرزند و پدر – فرزند ) صحبت شده است . سپس از نوجوانی ( انواع آسیب ها و مشکلات آن ، نقش عواطف ، یاس ، خویشتن پنداری ، عزت نفس و سازگاری با فشار روانی نوجوانان ) ، انتظارات والدین – نوجوان و بالعکس ، ضرورت درک نوجوان و تاثیر روابط خانواده صحبت شده و در ادامه از شیوه های فرزندپروری و تاثیرپذیری آن از فرهنگ ، ابعاد فرزندپروری و مدل های رفتاری برخورد والدین با فرزندان و بالعکس و در پایان ‌در مورد آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) ، اهداف و محتوای آن مطالبی ارائه گردید .

1. خانواده

خانواده یک نظام طبیعی و اجتماعی است که افراد خواسته یا ناخواسته به آن وابسته اند و اولین کانونی است که فرد در آن احساس امنیت می‌کند و مورد پذیرش و حمایت قرار می‌گیرد . ساخت و فضای روانی خانواده ، که ترکیب کلی و مجموعه روابط بین اعضای آن می‌باشد هر کدام به گونه ای خاص عملکرد و رفتار فرد را در جهت رویارویی با مسائل و موانع وفشارهای روانی ، اضطراب ها ، ترس ها و سایر محرک های ناخوشایند تحت تاثیر قرار می‌دهند . بروز تحولات فرهنگی – اجتماعی – اقتصادی چشم گیر در کشور موجب شده که در سال‌های اخیر ارتباطات کمتری بین فرزندان نوجوان و والدینشان نسبت به دو دهه قبل برقرار شود . برقراری تماس های کلامی و غیرکلامی بین والدین و فرزندان خود می‌تواند مانع جدی و عامل بازدارنده مهمی برای رشد بهنجاری در رفتارهای روان شناختی فرزندان باشد ( کاوسیان و کدیور ، ۱۳۷۴ ) .

پژوهشگران در مطالعات خود در زمینه خانواده به انواعی گوناگونی از آن اشاره کرده‌اند :

۱-خانواده منسجم و صمیمی : در این خانواده ها انسجام و دوستی و تعامل بسیار خوبی وجود دارد و فرزندان در آن رشد می‌کنند و آسیب کمتری می بینند .

۲-خانواده پاسخگو : در این گونه خانواده ها والدین و اعضای آن نسبت به رفتار و اعمالی که انجام می شود پاسخگو هستند و احساس مسؤلیت می‌کنند .

۳-خانواده بی تفاوت : خانواده های بی تفاوت ، نسبت به همدیگر چندان احساس مسؤلیت نمی کنند و نسبت به همدیگر خنثی و اهل تعامل نیستند .

۴-خانواده مستبد : در خانواده های مستبد ، رفتار استبدادی و زورگویانه و امر و نهی های شدید و آمرانه حاکم است و منطق و استدلال وجود ندارد .

۵-خانواده آشفته : در خانواده های آشفته نظم و آرامش وجود ندارد . آشفتگی این خانواده ها از والدین به فرزندان منتقل می شود ( عیسی مراد ، ۱۳۸۹ ) .

‌بر اساس پژوهش های انجام شده در الگوهای خانواده های ایرانی ۷ مدل خانواده شناسایی و تقسیم بندی شده است که عبارتند از :

۱-الگوی خانواده پذیرا و پویا ؛ که بهترین مدل از خانواده های موفق و متعادل است . چرا که منطق و احساس در آن وجود دارد .

۲-الگوی وابسته ؛ وابستگی در این مدل بسیار بالا است و از پذیرش دیگران امتناع می‌کنند .