فایل های دانشگاهی -تحقیق – پروژه | ۲-۱-۷- مفهوم جاسوسی رایانه‌ای – پایان نامه های کارشناسی ارشد |
 |
در مورد لغت جاسوسی در فرهنگ معین اینگونه بیان شده “جاسوس آن که اخبار و اطلاعات کسی یا مؤسسه‌ای و یا کشوری را مخفیانه گردآورد و به شخص یا مؤسسه و یا کشوری دهد.”[۲۵]
جاسوسی عبارت است از گردآوری پنهانی و غیرقانونی اطلاعات مرتبط با امور سیاسی، نظامی و سیاسی یک کشور یا اطلاعات متعلق به مردم آن.[۲۶] به این تعریف باید ویژگی حساس بودن اطلاعات را نیز اضافه کرد. تعیین مصادیق جاسوسی و مراحل آن همواره مناقشه آمیز بوده و مقننین در راستای تضمین امنیت ملی به صورت شفاف به تعریف، اقسام و مراحل آن اشاره نکرده‌اند. حتی قانون‌گذار ایران در قانون مجازات اسلا
۲-۱-۴-۱- تعریف فقهی جاسوسی
اکثر فقهای عظام جاسوسی را تعریف نکرده‌اند و ممکن است این امر به سبب روشن بودن معنای جاسوسی از دیدگاه آنان بوده باشد، در ابواب فقهی نیز بابی را به این بحث اختصاص نداده‌اند، بلکه در جاهای مختلف به طور پراکنده و گذرا از جاسوسی سخن به میان آمده است. در کتب فقه برای این منظور غالباً از تعبیر عین و عیون استفاده شده است.[۲۷]
۲-۱-۴-۲- تعریف قانونی جاسوسی
قانون گذار نیز در هیچ یک از نصوص قانونی، جرم جاسوسی را تعریف نکرده و تنها در برخی از مواد قانونی به کلمه جاسوسی و جرایم مرتبط با آن اشاره نموده است.
اینک با توجه به معنا و مفهوم لغوی جاسوسی و با توجه به طبع و ماهیت عمل مذکور و با استناد به مواد قانونی در تعریف جاسوسی می‌توان گفت:”جاسوسی به عمل شخصی گفته می‌شود که با عناوین غیر واقعی و متقلبانه، اقدام به کسب اطلاعات یا نقشه‌ها یا مدارک و اسناد مخفی و محرمانه مربوط به اسرار نظامی، اقتصادی، سیاسی و تسلیم آن ها به کشور بیگانه نماید.”[۲۸]
۲-۱-۵- تعریف فضای سایبری
خلاقیت انسان، فضای سایبر را به ما هدیه کرده‌است، فضایی که منافع و قابلیت‌های بسیاری دارد. اما هدایای بزرگ بهای گزافی نیز دارند. پیش از اینکه فضای سایبر به عنوان یک فناوری ظاهر شود، تعدادی از فلاسفه در ارتباط با امکان وجود ” حقیقت مجازی”[۲۹] اظهار نظر کرده بودند. برای نمونه، افلاطون در کتاب جمهوریت خود به تمثیل غار می‌پردازد و می‌گوید: «آنچه حقیقت واقعی است در بیرون غار است و ما سایه های آن بر دیوار غار هستیم. او می‌گوید، ما حقیقت مجازی هستیم و این یک فریب است که فکر می‌کنیم حقیقت واقعی هستیم.» در هر حال فضای سایبر عبارتی است که در دنیای اینترنتی، رسانه و ارتباطات بسیار شنیده می‌شود به نظر می‌رسد به کار گیری این اصطلاح در این زمینه و برای ارجاع به آن رنگ و بویی صرفا فنی و مکانیکی داده باشد. ملاحظه دقیق تر این اصطلاح نشان می‌دهد که این ئواقعیت وجوه و جنبه‌های متنوعی از جمله خصلت‌های روان شناختی.
۲-۱-۶- مفهوم جرایم رایانه‌ای
از آنجا که همواره از جرم جاسوسی رایانه‌ای به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های جرایم رایانه‌ای در متون حقوقی بحث شده؛ معمولا به تعریف جرم رایانه‌ای اکتفا و تعریفی خاص از جاسوسی رایانه‌ای به عمل نیامده است. در قانون جرایم رایانه‌ای نیز که در ۵ خرداد ۱۳۸۸ به تصویب رسید و به قانون مجازات اسلامی ملحق شد؛ تعریفی از جاسوسی رایانه‌ای نشده و فقط به تعیین اعمال خاص مجرمانه در زیر عنوان جاسوسی رایانه‌ای و تعیین مجازات برای آن ها اقدام کرده‌است.[۳۰]
برای دستیابی به تعریف صحیح از جاسوسی رایانه‌ای باید ابتدا بررسی شود که اصولاً چه نوع جرمی جزء جرایم رایانه‌ای است و جرم رایانه‌ای چه خصوصیتی دارد تا بتوان تعریفی دقیق تر از جاسوسی رایانه‌ای ارائه داد. بنابرین، ابتدا به تعریف جرم رایانه‌ای پرداخته می‌شود.
طبق تعریف ارائه شده از سوی گروهی از کارشناسان که به دعوت سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)[31] در پاریس در ۱۹۸۳ گرد آمده بودند؛ جرم رایانه‌ای را به این صورت تعریف کرده‌اند: «هر عمل غیر قانونی، غیر اخلاقی یا غیر مجاز نسبت به پردازش خودکار و یا انتقال داده ها جرم رایانه‌ای است.»
پرفوسور زیبر اولریش از محققین مطرح در عرصه جرایم رایانه‌ای این تعریف را از این حیث سودمند دانسته است که امکان استفاده از فرضیات مختلف و همه مطالعات جرم شناسی، کیفری، اقتصادی پیشگیرانه یا حقوقی را فراهم می‌کند.[۳۲]
در ایالات متحده آمریکا تعریفی وسیع از جرم رایانه‌ای شده مبنی بر آنکه «هر اقدام غیر قانونی را که با رایانه یا کاربرد آن مرتبط باشد، جرم رایانه‌ای می‌گویند.[۳۳]
اما طیف گسترده افعال مجرمانه که ذیل جرایم رایانه‌ای وجود دارند و ماهیت متغیر آن ها که ناشی از پیشرفت لحظه به لحظه فناوری اطلاعات و شیوه های سوء استفاده از آن است؛ ارائه تعریف جامع و مانع از آن را مشکل و چه بسا غیر ممکن می‌سازد؛ تا آنجا که در جدیدترین و جامع‌ترین سند بین‌المللی موجود در این عرصه یعنی کنوکسیون جرایم سایبر ۲۰۰۱ بوداپست تعریفی از این جرایم به عمل نیامده است. سازمان ملل متحد نیز در نشریه بین‌المللی سیاست جنایی خود، بر عدم وجود تعریف مورد توافق به این عرصه تأکید کرده‌است.[۳۴]
جهت دستیابی به تعریف دقیق تر از جرایم رایانه‌ای می‌توان به طور کلی جرایم رایانه‌ای را به دو دسته تقسیم بندی کرد: جرایم رایانه‌ای سنتی و جرایم رایانه‌ای مدرن، جرایم رایانه‌ای سنتی (موضوع ماده ۷۸۰ قانون مجازات اسلامی)، جرایمی هستند که با همان شرایط قانونی و از راه‌های مرسوم ارتکاب می‌یابند و استفاده از رایانه تغییری در ماهیت این نوع جرایم نمی‌دهد. بنابرین، این گونه جرایم به وسیله رایانه نیز ارتکاب می‌یابند مانند توهین به فردی که از طریق پست الکترونیک انجام شده باشد یا تخریب عمدی تجهیزات رایانه‌ای که قانون‌گذار ارتکاب به وسیله رایانه را به عنوان جزئی از اجزاء عنصر مادی آن ها ذکر نکرده باشد. در واقع از لحاظ قانونی وسیله ارتکاب جرم، جزئی از اجزاء عنصر مادی این جرم نیست و نوع وسیله ارتکاب جرم، تاثیری در تحقق جرائم مذبور ندارد.[۳۵]
اما جرایم رایانه‌ای مدرن، جرایمی هستند که پس از پیدایش رایانه به وجود آمده‌اند و با پیشرفت رایانه تحول پیدا کرده‌اند که به موجب قانون، رایانه به عنوان موضوع و یا ابزار جرم و جزئی از اجزاء تشکیل دهنده عنصر مادی آن را تشکیل می‌دهد. در واقع این گونه جرایم که می‌توان از آن به عنوان جرایم رایانه‌ای محض یاد کرد اصولا بدون تصریح قانون‌گذار نمی توان مرتکب را مسئول شناخت. از این دیدگاه جرم رایانه‌ای صرفا شامل آن دسته از اعمال مجرمانه مرتبط با فناوری اطلاعات می‌شود که قبل از پیدایش رایانه و سایر ارکان فناوری اطلاعات، ارتکاب آن ها به هیچ وجه امکان پذیر نبوده است.
۲-۱-۷- مفهوم جاسوسی رایانه‌ای
برای ارائه تعریفی کامل از جاسوسی رایانه‌ای ابتدا بهتر است که تعریفی از جاسوس و جاسوسی سنتی به عمل آوریم و سپس تفاوت‌های جاسوسی سنتی را با جاسوسی رایانه‌ای مورد بررسی قرار دهیم. در فرهنگ معین جاسوسی این گونه بیان شده «جاسوسی آن است که اخبار و اطلاعات کسی یا مؤسسه‌ای و یا کشوری را مخفیانه گرد آورد و به شخص یا مؤسسه و یا کشوری دهد.»[۳۶] دکتر جعفر لنگرودی در تعریف جاسوسی می‌نویسد: «در اصطلاح حقوقی عمل کسی که به صورت مخفیانه یا تحت عناوین نادرست به نفع خصم برای تحصیل اطلاعات یا جمع آوری اشیایی صورت می‌گیرد، جاسوسی می‌گویند.» [۳۷]
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1401-09-25] [ 07:23:00 ب.ظ ]
|
