DS9DS12ME2

۱۵بهینه سازی زیر‌ساخت‌های فناوری اطلاعات،منابع و قابلیت‌هاPO3AI3DS3DS7DS9

۱۶کاهش راه حل های مربوط به عیوب تحویل سرویس و دوباره کاریPO8AI4AI6AI7DS10

۱۷حفاظت از دستاوردهای مربوط به اهدف ITPO9DS10ME2

۱۸ایجاد وضوح تاثیر پذیری کسب و کار از خطرات بواسطه اهداف IT و منابع ITPO9

۱۹اطمینان از عدم دسترسی افراد غیر مجاز به اطلاعات مهمPO6DS5DS11DS12

۲۰حصول اطمینان از صحت معاملات اتوماسیون کسب و کار و یک تبادل اطلاعات قابل اعتمادPO6AI7DS5

۲۱حصول اطمینان از خدمات IT و زیرساختهاو استقامت در برابر خرابی ، حملات عمدی و غیره و بازیابی آن ها.PO6AI7DS4DS5DS12DS13ME2
۲۲حصول اطمینان از تاثیر حداقلی بر کسب و کار در صورت وقفه از سوی IT و یا تغییراتPO6AI6DS4DS12

۲۳اطمینان از دسترس بودن خدمات IT در زمان درخواستDS3DS4DS8DS13

۲۴بهبود هزینه های بهره وری IT و سهم آن در سودآوری کسب و کارPO5DS6

۲۵تحویل پروژه به موقع و مطابق بودجه مطابق با استانداردPO8PO10

۲۶حفظ یکپارچگی اطلاعات و زیر ساختهای پردازشAI6DS5

۲۷اطمینان از تطبیق IT با قوانین و ‌مقررات وقراردادهاDS11ME2ME3ME4

۲۸اطمینان از اینکه IT بهبود مستمر و آمادگی برای تغییرات آتی را نشان می‌دهد

PO2DS6ME1ME4

جدول ۲-۸- آدرس دهی و ارتباط ۲۸ هدف IT با فرآیندهای IT (ISACA , 2012).

شناسایی اهداف سازمان و محل ارتباط آن با اهداف IT در جدول شماره (۲-۹) نشان داده شده است . در این جدول اهداف کسب و کار در ۴ حوزه مالی ، مشتریان ، داخلی ، یادگیری و رشد و در کل ۱۷ هدف کسب وکار مشخص شده است . بدین ترتیب به راحتی و به واسطه گام های ذیل می توان اهداف کسب و کار ارزیابی کرد :

گام اول : به کارگیری مدل بلوغ کوبیت برای کشف وضعیت فرآیندهای ۳۴ گانه IT

گام دوم : چیدمان هر یک از فرآیندهای دخیل در اهداف ۲۸ گانه IT

گام سوم : چیدمان هر یک از اهداف IT در جدول اهداف کسب و کار

اهداف IT

اهداف کسب و کار

۲۴

فراهم آوردن بازدهی خوب سرمایه از سرمایه گذاری در توانمند سازی IT در کسب و کار

۱

مالی

۲۲

۲۰

۱۹

۱۸

۱۷

۱۴

۲

مدیریت خطرات و ‌وابستگی IT با کسب و کار

۲

۱۸

۲

بهبود حاکمیت شرکتی و شفافیت

۳

۲۳

۲

بهبود مشتری مداری و خدمات به مشتریان

۴

مشتریان

۲۴

۵

ارائه محصولات و خدمات رقابتی

۵

۲۳

۲۲

۱۶

۱۰

برقراری تداوم خدمات و همیشه در دسترس بودن

۶

۲۵

۵

۱

وجود چابکی در پاسخ به نیازهای تغییرات در کسب و کار

۷

۲۴

۱۰

۸

۷

دستیابی به بهسازی هزینه های ارائه خدمات

۸

۲۶

۲۰

۱۲

۴

۲

دستیابی به اطلاعات قابل اعتماد برای تصمیمات استراتژیک

۹

۱۱

۷

۶

بهبود و نگهداری قابلیت‌های فرایند های کسب و کار

۱۰

داخلی

۲۴

۱۵

۱۳

۸

۷

کاهش هزینه های فرایند ( روند )

۱۱

۲۷

۲۶

۲۲

۲۱

۲۰

۱۹

۲

فراهم آوردن انطباق با قوانین ، ‌مقررات و قراردادهای خارجی

۱۲

۱۳

۲

فراهم آوردن انطباق با سیاست‌های داخلی

۱۳

۲۸

۱۱

۶

۵

۱

مدیریت تغیرات کسب و کار

۱۴

۱۳

۱۱

۸

۷

بهبود و حفظ بهره وری ‌عملیات (وظایف ) و کارکنان

۱۵

۲۸

۲۵

۵

مدیریت نوآوری در کسب و کار و محصول

۱۶

یادگیری و رشد

۹

کسب و حفظ افراد ماهر و با انگیزه

۱۷

جدول ۲-۹- آدرس دهی و ارتباط ۱۷ هدف کسب و کار با ۲۸ هدف IT . (ISACA , 2012)

۲-۵-۱۰- استفاده از کوبیت و پشتیبانی آن از حاکمیت فناوری اطلاعات

کوبیت توسط کسانی که مسئولیت های اولیه در فرایند های کسب و کار دارند به کار گرفته می شود. و همچنین کسانی که تکنولوژی اطلاعاتی مرتبط هستند و نیازمند به حفظ کیفیت و اتکا کردن به IT هستند.

کوبیت از حاکمیت IT به وسیله یک چارچوب برای کسب اطمینان از موارد ذیل پشتیبانی می‌کند :

۱- IT با کسب و کار همتراز است.

۲- IT ، کسب و کار را فعال تر و منفعت آور می‌کند.

۳- منابع IT ( سخت افزار ، نرم افزار ، منابع انسانی ) به طور مسئولانه استفاده می شود.

۴- خطرات و ریسک های IT به طور مناسب مدیریت می‌شوند. (ISACA , 2012)

۲-۵-۱۱- امنیت اطلاعات و کوبیت

کوبیت به ‌عنوان یک اصل و پایه بنیادی برای برقراری یک امنیت اطلاعاتی خوب می‌باشد . امنیت اطلاعات به مدیران کسب و کار این اطمینان را می‌دهد که از نقل و انتقالات اطلاعاتی در کسب و کار بدون اشکال و بدون دسترسی نامحرمان صورت می‌گیرد . در کوبیت نسخه سه ۳۹ مرحله به سمت امنیت با بهره گرفتن از چارچوب کوبیت معرف شده است و در کوبیت نسخه چهار ۴۴ مرحله معرفی شده است.کوبیت از ۱۹ هدف کنترلی در امنیت اطلاعات در ۴ حوزه پشتیبانی می‌کند این ۱۹ هدف به شرح ذیل است(Flores,2011)

۱- حوزه برنامه ریزی (PO) 5 هدف به شرح ذیل :

• • شناسایی اطلاعات و خدمات حیاتی سازمان و توجه به نیازمندی‌های امنیتی.

• • تعریف و ارتباط مسئولیت های امنیتی اطلاعات.

• • تعریف و ارتباط اهداف مدیریتی با توجه به امنیت اطلاعات.

• • حصول اطمینان از وظایف امنیتی و مهارت های لازم کارکنان.

• کشف و اولویت بندی خطرات مربوط به امنیت اطلاعات.

۲- حوزه پیاده سازی (AI) 4 هدف به شرح ذیل :

• • در هنگام تشخیص راه حلهای اتوماسیون امنیت را در نظر بگیرید.

• • در زمان دستیابی و حفظ زیر‌ساخت‌های فن آوری اطلاعات به امنیت توجه کنید.

• • در زمان استفاده عملیاتی به امنیت توجه کنید.

کاربردهای متصور از تحقیق:

با پیاده سازی این روش، می توان امیدوار بود که طی چند سال آینده، این سیستم به طور کامل در دانشگاه استقرار یابد تا بتوان از طریق ارزیابی عملکرد هر یک از بخش های دانشگاه، بودجه مناسب را به آن ها اختصاص داد و از اسراف احتمالی در بودجه جلوگیری نمود.

مراجع استفاده کننده از نتیجه پایان‌نامه:

الف) معاونت طرح و برنامه.

ج) سایر معاونت ها و بخش های دانشگاه.

روش انجام تحقیق:

1. روش و ابزار گردآوری اطلاعات:

در این تحقیق برای جمع‌ آوری اطلاعات از روش های زیر استفاده می شود:

ـ جمع‌ آوری اطلاعات با بهره گرفتن از مطالعه اسناد و مدارک:

مبانی نظری واصول اولیه این روش با بهره گرفتن از بررسی سوابق و تجربیات سایر نهاد های دانشگاهی در این زمینه، مقالات وکتب منتشر شده در این زمینه، جمع‌ آوری خواهد گردید.

ـ جمع‌ آوری اطلاعات با بهره گرفتن از پرسشنامه که در بین مسئولین بودجه دانشگاه توزیع خواهد شد.

1. قلمرو تحقیق(زمانی، مکانی، موضوعی):

قلمرو تحقیق در ابعاد ذکر شده عبارت است از:

بعد مکانی: بعد مکانی دانشگاه امام صادق(علیه السلام) می‌باشد.

بعد موضوعی: طراحی نظام بودجه ریزی عملیاتی

۲-۱) مقدمه

کمبود منابع مالی یک محدودیت عمده در هر سازمان می‌باشد. بدون توجه به جایگاه مالی، هیچ سازمانی نمی تواند از ایجاد نوعی مصاحبه بین اهدافش دوری کند. اگر گزینه های منطقی با آگاهی کامل شکل بگیرند سیاست های سازمان به اثربخش ترین شکل، تعیین خواهند شد. برای نیل به چنین آگاهی و دانش، باید اطلاعات کمی و کیفی به طور منظم گردآوری، سازماندهی و تحلیل گردد تا پیامدهای هزینه ها از منابع مالی محدود سازمان مشخص گردد.

در شرایط کمبود منابع سازمان برای تأمین اهداف و پوشش کلیه نیازها و تقاضاها، تصمیم گیرندگان سازمان مجبورند بین برنامه های گوناگون دست به انتخاب بزنند. یک فرایند منطقی تصمیم گیری برای تأمین مناسب علایق و منافع عمومی تنها از طریق استفاده از ابزار مناسب تصمیم گیری دولتی امکان پذیر است. در این میان عامل مهمی که در نحوه تصمییم گیری تأثیر بسزایی دارد نحوه تصیص منابع و به عبارت بهتر فرایند بودجه ریزی سازمان است.

۲-۲) بودجه:

۲-۲-۱) تعریف

بودجه واژه ای فرانسوی است به معنی کیف یا کیسه چرمی. برای اولین بار این واژه در انگلیس به چیزی اطلاق می شد که مهر وزارت دارایی در آن نگهداری می شد. بعدها این واژه به کیفی که در آن صورت دریافت و پرداخت های کشوری را در آن قرار می‌دادند گفته شد. این واژه دوباره به زبان فرانشه برگشت و در کشور ما به عنوان بودجه معمول است. از لحاظ لغوی این واژه به معنی برنامه یا سند دخل و خرج است که مربوط به خانواده ارگان یا دولت می‌باشد. وقتی ‌در مورد دولت به کار برده می شود معنای آن گسترده تر می‌باشد.

بودجه شاهرگ حیاتی و در واقع مهمترین سندی است که در سال تهیه می شود و نشانگر نحوه نگرش دولت به مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. تهیه و تنظیم بودجه نیز از مهمترین رخدادهای سالانه دولت به شمار می‌آید.

طبق ماده یک قانون محاسبات عمومی مصوب۱/۶/۱۳۶۶ مجلس شورای اسلامی، بودجه کل کشور به شرح ذیل تعریف گردیده است:

بودجه کل کشور برنامه مالی است که برای یک سال مالی تهیه می‌گردد وحاوی پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی است که منجر به نیل به سیاست ها و هدف های قانونی می شود.(سنائی و عبادی،۶:۱۳۸۷)

بودجه ریزی یک وسیله مؤثر برای سازماندهی اطلاعات مدیریت برای تصمیم گیری صحیح مرتبط با تخصیص منابع مالی محدود می‌باشد. بودجه را می توان این گونه تعریف کرد که یک طرح جامع که در قالب واژه های مالی بیان شد، برای اجرای اثربخشی برنامه عملیاتی در یک دوره زمانی است. (مهدوی،۴:۱۳۸۶)

بودجه در برگیرنده تخمین هایی درباره:

1. 1. خدمات، فعالیت ها و پروژه های شکل دهنده برنامه

1. 1. هزینه ها

1. منابع قابل استفاده برای تأمین هزینه ها

می‌باشد.

همچنین برای بودجه تعاریف زیر ارائه شده است:

بودجه یک برنامه کار است، یک پیش‌بینی است، یک مجوز است و می تو اند یک معیار هزینه و یک ضابطه سنجش کارایی دستگاه‌ها باشد.

بودجه به سندی اطلاق می شود که در آن دخل و خرج دولت برای مدت معینی پیش‌بینی و به تصویب می‌رسد. مدت مذبور را که اغلب یک سال است سنه مالی گویند.(مهدوی،۴:۱۳۸۶)

به عبارتی بودجه، چهره مالی مدیریت عمومی سازمان است. چون سازمان از طریق بودجه به برنامه ریزی، مدیریت و نهایتاًً به واسطه بودجه به مراقبت از امور می پردازد.

تعاریف بودجه دارای چهار عنصر است:

1. 1. بودجه اهداف و برنامه ها را نشان می‌دهد.

1. 1. هزینه ها را نشان می‌دهد.

1. 1. ارقام آن پیش‌بینی برای آینده است.

1. برای یک دوره زمانی معین معمولاً برای یک سال شمسی تعریف می شود.

۲-۲-۲) اصول بودجه:

اصول بودجه قواعد کار را در تمامی مراحل اعم از تهیه و تنظیم تا نظارت و کنترل را مشخص می‌کند و مبنای این اصول قانون اساسی، قانون دیوان محاسبات، قانون محاسبات عمومی، قانون برنامه بودجه و سایر قوانین و مقررات کشوری و نیز نظریات اقتصادی است. (ابراهیمی،۱۳۸۶: ۸-۷)

در خصوص تدوین بودجه، این اصول عبارت است از:

1. سالیانه بودن:

یعنی پس از پایان سال مالی که یک سال شمسی و پایان اسفند ماه است هیچ نوع هزینه ای اگر چه حتی در قانون بودجه نیز آمده باشد قابل انجام نیست مگر اینکه در طول سال مالی مربوطه تعهد شده باشد.

1. اصل وحدت:

بدین معنی است که بودجه یکباره در سندی واحد تهیه، تنظیم، تصویب و ابلاغ می شود. این ابلاغ به منظور پرهیز از ناهماهنگی و نابسامانی در برنامه سالیانه دولت و نیز جلوگیری از دوباره کاری خواهد بود.

1. اصل جامعیت:

جامعیت و کاملیت ‌به این معنا است که بودجه بایستی تمامی درآمدها و پرداخت یعنی هزینه های دستگاه‌ها مؤسسات و شرکت های دولتی را در برگیرد و در عین حال این درآمدها و هزینه های مورد بحث در دستگاه‌ها از یکدیگر کسر نشود، یعنی دخل و خرج برای هر ارگان تعریف نشود. این اصل و اصل وحدت در قانون بودجه زمینه تخصیص بهینه منابع را فراهم می آورد.

1. اصل تخصیص و انعطاف پذیری:

یعنی هیچ خرجی غیر از آنچه در قانون بودجه دقیقاً مشخص شده برای جای دیگر هزینه نگردد. چرا که در قانون بودجه هزینه مربوط به هر دستگاه، مؤسسه و یا شرکت های دولتی مشخص بوده ولی به دلایلی منطقی به اقتضای موقعیت به تشخیص دولت، برخی هزینه های یک دستگاه را می شود برای یک دستگاه یا شرکت دولتی دیگر هزینه نمود و یا به عبارتی مثلاً ‌بر اساس اصل تخصیص دولت حق ندارد هزینه بخش آموزش در یک دستگاه خاص را در بخش پژوهش دستگاه مربوطه خرج کند، جز در صورت نیاز مبرم آن هم به تشخیص دولت و مسئولین مربوطه.

۳-۱-۲- اهداف فرعی

1. 1. بررسی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی بر پایه بعد اعتقادی ، خود پنداره ، حمایت اجتماعی .

1. 1. بررسی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی بر پایه بعد تجربه ای، خود پنداره ، حمایت اجتماعی .

1. 1. بررسی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی بر پایه بعد پیامدی ، خود پنداره ، حمایت اجتماعی .

1. بررسی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی بر پایه بعد مناسکی ، خود پنداره ، حمایت اجتماعی

۴-۱ فرضیه ‏های تحقیق

۴-۱-۱ فرضیه اصلی

نگرش مذهبی ، خود پنداره و حمایت اجتماعی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی زنان کارمند دانشگاه های شهر کرمان را دارند .

۴-۱-۲- فرضیات فرعی

1. 1. بعد اعتقادی، خود پنداره و حمایت اجتماعی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی را دارند .

1. 1. بعد تجربه ای، خود پنداره و حمایت اجتماعی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی را دارند .

1. 1. بعد پیامدی، خود پنداره و حمایت اجتماعی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی را دارند .

1. بعد مناسکی، خود پنداره و حمایت اجتماعی قدرت پیش‌بینی رضایت شغلی را دارند .

۱-۵ تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات

۱-۵-۱ تعریف مفهومی متغیرها

خود پنداره :

هر فرد در ذهن خود تصویری از خویشتن دارد ؛ به عبارت دیگر، ارزشیابی کلی فرد از شخصیت خویش را خودپنداره یا خودانگاره می‌نامند. این ویژگی ناشی از ارزشیابی های ذهنی است که معمولا از ویژگی های رفتاری خود به عمل می آوریم (تقی زاده، ۱۳۷۹).

حمایت اجتماعی:

تجربه یک فرد از اینکه او را دوست دارند ، از او مراقبت می‌کنند، به او حرمت و ارزش می‌دهند و او را بخشی از یک شبکه اجتماعی با مساعدت ها و تعهدات به شمار می آورند.

(ویلس ۱۹۹۱،به نقل از تیلور و همکاران، ۲۰۰۴ )

نگرش مذهبی :

یک پدیده گسترده، بسیار با دوام و تاثیرگذار است و به عنوان نظام اعتقادی سازمان یافته، همراه با مجموعه ای از آیین ها و اعمال تعریف شده است که تعیین کننده شیوه ‌پاسخ‌گویی‌ افراد به تجارب زندگی است.

(زولینگ و همکاران،۲۰۰۶).

رضایت شغلی :

رضایت، شاخصی است که میزان علاقه فرد ، نسبت به شغلش را نشان می‌دهد. مجموعه ای از احساسات ونگرش هایی را که شخص نسبت به شغلش دارد. این احساس زمانی حاصل می شود که خواسته ها، نیازها، آرزوهاوتجربه هایی که شاغل هنگام ورود به سازمان با خود دارد، ازطریق شغل برآورده شود.

(نعامی وزرگر،۱۳۸۷).

۵-۱-۲ تعریف عملیاتی متغیرها

خودپنداره:

در این تحقیق منظور نمره ای است که از آزمودنی حاصل از پرسشنامه خودپنداره بک (۱۹۸۷ ) به دست می‌آید.

حمایت اجتماعی:

در این پژوهش منظور نمره کلی کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه حمایت اجتماعی (MOS ) است.

نگرش مذهبی :

در این پژوهش منظور نمره کلی کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه سنجش دینداری سراج زاده(۱۳۷۷ ) است.

تعریف عملیاتی بعداعتقادی : در این پژوهش منظور نمره کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه سنجش دینداری که دارای ۷ سوال اول پرسشنامه می‌باشد.

تعریف عملیاتی بعد عاطفی : در این پژوهش منظور نمره کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه سنجش دینداری که دارای ۶ سوال دوم پرسشنامه می‌باشد.

تعریف عملیاتی بعد پیامدی : در این پژوهش منظور نمره کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه سنجش دینداری که دارای ۶ سوال سوم پرسشنامه می‌باشد.

تعریف عملیاتی بعد مناسکی : در این پژوهش منظور نمره کسب شده آزمودنی ها در آزمون پرسشنامه سنجش دینداری که دارای ۷ سوال چهارم پرسشنامه می‌باشد.

رضایت شغلی:

در این پژوهش ، منظور نمره کلی است که آزمودنی در پرسشنامه ی رضایت شغلی بری فیلد و روث (۱۹۵۱) کسب خواهد کرد.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

مقدمه

در این فصل به بررسی مباحث نظری و تحقیقی در راستای اهداف پژوهشی پرداخته است. نخست در بخش نظری ،تعاریف و مفاهیم ‌در زمینه متغیرهای پژوهش ارائه گردیده است.سپس در هر قسمت پس از بحث ‌در مورد متغیر مورد مطالعه، به پیشینه تجربی پژوهش های انجام شده در زمینه متغیر مذکور اشاره شده است.

۲-۱ دینداری

پدیده دینداری^[۲۳] از موضوعات قابل توجهی است که اهمیت آن را از کثرت تلاش هایی می توان دریافت که در سال های اخیر برای ساخت و به کارگیری سنجه های دینداری مصروف شده است. این تلاش ها از دل اقتضائات و ضرورت های قابل درکی بیرون آمده است که نمی توانست بدون پاسخ باقی بماند. ضرورت این مطالعات به طور عام برخاسته از نفوذ و اعتباری است که هنوز دین برای انسان و اجتماع دارد (شجاعی زند،۳۵:۱۳۸۴). دین اصل وحدت بخش و زمینه مشترکی را فراهم ساخته و به انسان اجازه می‌دهد تا با فائق آمدن بر تمایلات خودخواهانه و به خاطر عشق به همنوعان فراتر از این خودخواهی ها عمل کنند. دین سنگ بنای سامان اجتماعی است و منبعی برای ارزش‌های اجتماعی است و بر ‌گزینش‌های فردی و بسیاری از زمینه‌های زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد و همچنین به عنوان تجلّی روح جمعی و عامل همبستگی و یکپارچگی جامعه محسوب می شود.

امروزه پدیده هایی همچون مهاجرت روستایی، ورود ابزار و وسایل ارتباط جمعی، آموزش و پرورش گسترده و غیره ارزش ها و روابط سنتی را مورد پرسش قرار داده و تغییراتی را در دینداری نسل جدید به وجود آورده اند ‌و پژوهشگران ناگزیرند تا به بررسی عوامل مؤثر بر تغییر ارزش‌های دینی جوانان از سویی و ارائه راهکارهایی برای غلبه بر آن از سوی دیگر بپردازند.

تحلیل های نظری بیانگر آن است که در جوامع در حال گذار دینداری یکی از متغیرهای اجتماعی است که دستخوش تحولات گسترده ای می شود (دورکیم،۱۳۸۱ و ۱۳۸۳؛ برگر و لاکمن،۱۶۹۷) برگر در تعریف دین می نویسد “دین کوشش جسورانه ای است برای آنکه سراسر گیتی برای انسان معنی دار شود” (همیلتون،۲۷۳:۱۳۸۷).

به عقیده وی دین نظم اجتماعی را مشروع می‌کند و مفاهیم دینی جهان را با یک رشته فرایندهای خاصی که به تعبیر برگر “ساختار موجه نمایی” را می‌سازند اعتبارشان را حفظ و تحکیم می‌کنند. این ها همان فرایندهایی هستند که عقاید مذهبی از طریق آن ها تقویت ، ترویج ، دفاعیه فرض می‌شوند. اگر این ساختار موجه نمایی تضعیف شود یا از بین برود، تسلط اعتقادات دینی بر اذهان انسان‌ها به آسانی از دست می رود(همان،۲۷۴). تامس لاکمن نیز بر نقش دین در ساخت معنا تأکید دارد.به عقیده وی دین ، دوشادوش زندگی اجتماعی حرکت می‌کند. به اعتقاد وی دین، روند جامعه نوین غربی به سوی دنیاگرایی، تنها به دلیل سستی گرفتن صورت ها و نهادهای دینی سنتی پیش آمده است ، نه آنکه خود دین سست شده باشد(همیلتون،۲۷۵:۱۳۸۷)

۲-۱-۱ نگرش های مذهبی

پرورش مذهب در حقیقت مجموعه دگرگونی هایی است که در فکر و عقیده فرد به منظور ایجاد نوعی خاص از عمل و رفتار که متکی بر ضوابط مذهب باشد، انجام می شود. به عبارت دیگر، در سایه دگرگونی هایی که در فکر و عقیده فرد ایجاد می‌گردد، اخلاق و عادات، آداب و رفتار، روابط فردی و اجتماعی و صورت مذهبی و شرعی می گیرند و مذهب به عنوان عامل مسلط بر زندگی فرد و جنبه‌های آن خودنمایی می‌کند.

شیخ انصاری در تفسیر این روایت می‌گوید که اضطراب روحی که راشی و مرتشی به آن گرفتار می‌شوند، مجازات دنیوی و معجل آن ها‌ است که مطابق با آنچه گرفته اند و برادران دینی خود را به رنج و تعب افکنده اند بر آن ها اعمال می شود. صیرفی می‌گوید: که حفض اعور به امام (ع) عرض کرد: کارمندان خلیفه از ما مشک و ظرف آب می خرند و بعد اشخاص را وکیل می‌کنند که آن اجناس را از ما تحویل بگیرند ما به آن ها رشوه می‌دهیم تا به ما ستم نکنند. امام (ع) فرمود : هر کاری که برای اصطلاح مال خود انجام دادی اشکال ندارد. آنگاه امام مدتی ساکت ماند بعد فرمود هنگامی که تو رشوه می دهی کمتر از آن شرط و عهدی که کرده ای می گیری؟ گفت: بلی امام فرمود : ((رشوه ات فاسد است)) این روایت نیز به صراحت می رساند که رشوه فقط مالی که به قاضی می‌دهند نیست، بلکه اگر به مأموران حکومتی که مجری دستورات حکومت هستند نیز مالی داده شود، عنوان رشوه پیدا می‌کند.

اجماع

شیخ انصاری می‌گوید ((رشوه حرام است. در جوامع المقاصد و مسالک ادعای اجماع مسلمین بر حرمت رشوه شده است که کتاب و سنت بر آن دلالت می‌کند)).

در جواهر الکلام ضمن تأیید نظر محقق حلی مبنی بر حرمت رشوه برای مرتشی، مستند آن اجماع منقول و محصل ذکر گردیده و در مواردی که راشی طلب حکم به باطل کند نیز اقدام او از باب اعانت برائم حرام محسوب گردیده است. لذا اگر راشی برای احقاق حق واقعی خود رشوه دهد و تنها راه رسیدن به حق هم رشوه باشد اقدامش حرام نیست ، در حالی که عمل مرتشی در این حالت حرام است. اما محقق و فاضل چنین شرطی را نیاورده اند و سایر فقها نیز با تأکید بر حرمت عمل مرتشی نسبت به حرمت عمل راشی اختلاف نظر دارند. لذا تحصیل اجماع ‌در مورد عمل مرتشی حاصل است و ادله هم بر آن دلالت دارند، اما ‌در مورد عمل راشی محل تردید است. مرحوم کنی دلیل حرمت رشوه را هر دو نوع اجماع دانسته و مرحوم طباطبایی به اجماع مسلمین تمسک ‌کرده‌است و حرمت رشوه را از ضروریات دین می‌داند. به نظر ایشان رشاء در صورتی که برای طلب حکم به باطل باشد از باب اعانت برائم حرام است و اگر برای احقاق حق باشد به دلیل نفی ضرر و حرج در اسلام حرام نیست. در مقابل این نظر، مرحوم آشتیانی رشوه را مطلقا حرام می‌داند هر چند تحصیل حق متوقف بر آن باشد.

عقل

حرمت رشوه خصوصاً ‌در مورد مرتشی از بدیهیات حکم عقل است؛ زیرا علاوه بر به هم زدن مجاری عادی امور، باعث تجری افراد، بیهودگی و پوچی سیستم اداری و جمع شدن ثروت در دست افرادی می شود که تنبلی پیشه کرده‌اند و برای اداره امور زندگی خود به جای اشتغال به کارهای مفید و مولد به امر واسطه گری و دلالی و کارچاق کنی می پردازد. هیچ عاقلی چنین شیوه و منشی را تأیید نمی کند و در مقابل به سالم سازی محیط اجتماعی از این شیوه های نابخردانه رأی می‌دهد.

عنصر مادی در جرائم رشاء و ارتشاء

عنصر مادی صور عام این دو جرم را باید در سه ماده به شرح زیر جستجو کرد:

اول، ماده ۳« قانون تشدید مجازات مرتکبین ارشاء و اختلاس و کلاهبرداری» مصوب ۱۳۶۷ (ارجاع به ارتشا)

دوم، ماده ۵۹۲ « قانون تعزیرات» مصوب سال ۱۳۷۵ (‌در مورد جرم رشا)

سوم، ماده ۵۹۰ « قانون تعزیرات» مصوی سال ۱۳۷۵ (در تبین معنی رشوه)

همان‌ طور که از متن ۳ ماده معلوم می شود، عمل فیزیکی لازم برای تحقق عنصر مادی جرایم رشاء و ارتشا عبارت است از « دادن» یا « قبول کردن» وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مال ( که اولی عمل فیزیکی در جرم رشا و دومی عمل فیزیکی در جرم ارتشا می‌باشد) و نیز « انجام معامله» با مبلغ غیر واقعی.

عنصر روانی در جرائم رشاء و ارتشاء :

علی‌رغم این که قانون‌گذار ایران تنها در ماده ۵۹۲ « قانون تعزیرات» راجع به رشاء، قیود «عالماً و عامداً» را به کار برده و در ماده ۳ «قانون تشدید» راجع به ارتشا، ذکری از این واژه ها به میان نیاورده است، لیکن برای تحقق هر دو جرم مرتکب باید از روی عمد و اختیار مالی را از دیگری گرفته (ارتشا) و یا یه او داده باشد(رشا). ‌بنابرین‏ هرگاه این کار در حال خواب و بی اختیاری و مستی صورت گیرد مرتکب، فاقد مسئولیت کیفری خواهد بود.

بعلاوه، مرتکب یا مرتکبان باید نسبت به موارد زیر عالم باشند:

اول: اینکه راشی و مرتشی از سمت مرتشی به عنوان کارمند دولت مطلع باشند، و الا اگر بدون اطلاع آن ها برای گیرنده وجه ابلاغ کارمندی دولت صادر شده باشد( مثل این که مرتشی قبلاً از خدمت دولت منفصل گشته و سپس به خدمت اعاده شده ولی خود یا فرد رشوه دهنده هنوز از این حکم جدید مطلع نباشد) فرد جاهل را نمی توان به ارتکاب یکی از دو جرم رشاء یا ارتشاء محکوم کرد. البته صرف این نکته که مرتکب از شمول قانون نسبت به خود ناآگاه باشد( مثلاً نداند که کارمند شهرداری ها نیز تحت شمول قوانین راجع به ارتشاء قرار می گیرند)، نمی تواند موجب گریز وی از مسئولیت کیفری به استناد جعل به قانون گردد.

دوم: مرتکب باید بداند که وجه یا مال یا سند در قبال انجام دادن یا ندادن امری که مربوط به سازمان متبوع گیرنده آن است داده می شود؛ و الا اگر شخص تصور کند که مال به عنوان بازپرداخت دین یا هدیه ی منزل نو یا فرزند متولد شده داده شده است، مسئولیت کیفری نخواهد داشت.

مجازات جرم ارتشاء در حقوق ایران

ماده ۳ «قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا واختلاس و کلاهبرداری» برای مرتشی مجازات های حبس، جزای نقدی، شلاق و انفصال را تعیین کرده که میزان آن بستگی به قیمت مال ماخوذ و مرتبه مرتکب دارد، بدین ترتیب که:

هرگاه ((قیمت مال یا وجه ماخوذ بیش از هزار ریال نباشد، انفصال از شش ماه تا سه سال و چنانچه مرتکب در مرتبه مدیر کل یا همطراز مدیر کل یا بالاتر باشد، به انفصال دائم از مشاغل دولتی محکوم خواهد شد.))

اداره حقوقی قوه قضائیه به موجب یک نظریه ی مشورتی تبدیل مجازات انفصال دائم را به عنوان تخفیف کیفر به جزای نقدی یا حبس، مخالف روح قانون و مقصود مقنن دانسته است.^[۳۲]۱

در صورت بیشتر بودن این مبلغ، تا دویست هزار ریال؛ مرتکب به ((یک سال تا سه سال حبس و جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه ماخوذ و انفصال موقت از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد و چنانچه مرتکب در مرتبه مدیر کل یا همطراز مدیر کل یا بالاتر باشد، به جای انفصال موقت به انفصال دائم از مشاغل دولتی محکوم خواهد شد.))

در صورتی که قیمت مال یا وجه ماخوذ بیش از دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال باشد، مجازات مرتکب دو تا پنج سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه ماخوذ و انفصال دائم از خدمات دولتی و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود و چنانچه مرتکب در مرتبه پایین تر از مدیر کل یا همطراز آن باشد، به جای انفصال دائم به انفصال موقت از شش تا سه سال محکوم خواهد شد.))

((در صورتی که قیمت مال یا وجه ماخوذ بیش از یک میلیون ریال باشد، مجازات مرتکب پنج تا ده سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه ماخوذ و انفصال دائم از خدمات دولتی وتا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود و چنانچه مرتکب در مرتبه پایین تر از مدیر کل یا همطراز آن باشد، به جای انفصال دلئم به انفصال موقت از شش ماه تا سا سال محکوم خواهد شد.))

نظریه یونگ :

ساختار شخصیت از نظر یونگ : یونگ شخصیت را مرکب از چندین سیستم یا دستگاه روانی می‌داند که جدا از یکدیگرند ولی در یکدیگر تأثیر متقابل دارند این سیستم ها عبارتند از ۱- من یا خود آگاه ۲- ناخودآگاه فردی ۳- ناخودآگاه همگانی با مفاهیم کهن ۴- ماسک ( چهره ی ساختگی ) ۵- جنبه‌های مردی و زنی ( آنیما و آنیموس ) ۶- سایه ۷- توجه شخصیت و کنش های آن : خود ( سیاسی ، ۱۳۸۶ ، ص ۵۳ ) .

1. 1. 1. من : به اعتقاد یونگ ، من بخش آگاه ذهن انسان را تشکیل می‌دهد که زندگی روزمره ی ما را هدایت می‌کند . من شانل ترکیبی از ادراکات آگاهانه ، افکار ، حافظه و احساسات است که حس هویت فرد را می‌سازد . یونگ با بیان وظیفه فوق برای من ، درست در نقطه مقابل نظریه فروید قرار می‌گیرد زیرا فروید عملکرد من را ناهشیار می‌داند که شامل مجموعه ای از دفاع های روانی می شود ( دارابی ، ۱۳۸۴ ، ص ۷۸ ) .

   

1. 1. ناخودآگاه فردی : از نظر یونگ ناخودآگاه فردی شامل خطرات و تجربیاتی می شود که زمانی خودآگاه بوده اند و چون برای فرد تهدید کننده هستند به وسیله مکانیزم های دفاعی از سطح هشیاری دایس زده می‌شوند . یونگ اصطلاح نیمه آگاه را نیز به کار می‌برد و مقصود از آن اصطلاح حوادث و خطراتی است که از طریق توجه کردن می توان آن را به یااد آورد و چندان جنبه ناخودآگاه ندارد ( همان منبع ، ص ۷۸ ) .

1. ناخودآگاه همگانی با مفاهیم کهن : بسیار مهمتر از ناخودآگاه فردی است و تمام انسان ها در آن سهیم اند این ناخودآگاه نه تنها گذشته نیاکانی ما ، بلکه ماهیت پیشین انسانی ما را شامل می شود . ناهشیار جمعی که ردهای حافظه موروثی تشکیل شده ، طی نسل های بی شمار تکامل یافته است و از تجربه پیشین اجداد ما ناشی می شود این ردهای حافظه در مغز قرار دارند و شباهت موجود بین ساختار مغز که در تمام انسان ها مشترک است گواه بر ماهیت جمعی آن است . یونگ نوشت که عقل و دانش قرن های بی شمار را می توان در ناهشیار جمعی یافت ( تجر ، ۱۳۸۵ ، ص ۴۱ ) .

مفاهیم کهن از صورت های ازلی یا صورت های فکری همگانی تشکیل می‌شوند . هنگامی که اجداد ما بارها رویداهای یکسانی را تجربه کردند سرانجام ممکن است کهن مفهومی شکل گرفته باشد نمونه ی آن مفهوم کهم مادر است که عبارت است از ماهیت او و آنچه که انجام می‌دهد و مظهر آن است . مفهوم های کهن دیگر عبارتند از قهرمان ، پادشاه ناجی ، شیطان ، جادو ، پیر دیر و مادر خاکی . برخی از مفاهیم کهن بقدری در تکامل اهمیت یافته اند که نظام های خاص خود را در داخل ساختار شخصیت شکل داده‌اند ( همان منبع ، ص ۴۱).

1. ماسک ( چهره ساختگی ) : کلمه ماسک در اصل به نقابی اشاره می‌کند که یک بازیگر برای نمایش یک نقش متفاوت یا روبه رو شدن با بیننده به چهره می زند . یونگ این اصطلاح را اساساً به همین معنا به کار گرفت . یونگ اعتقاد داشت که ماسک ضروری است زیرا ما ناچار هستیم که برای موفقیت در کار خود و سازگاری با افراد مختلفی که مجبوریم با آن ها در تماس باشیم ، نقش های مختلفی را در زندگی بازی کنیم .

اگرچه نقاب می‌تواند برای شخص کاملاً مفید باشد و در حقیقت لازم است اما در عین حال می‌تواند کاملاً زیان آور نیز باشد . شخص ممکن است معتقد شده باشد که این نقاب ماهیت و وجود درونی او را واقعاً نشان می‌دهد . شخص با ایفای نقش آن را پذیرفته و در نتیجه جنبه‌های دیگر شخصیت او تا اندازه ای مورد غفلت قرار گرفته و تحول نمی یابند ( جمهری و همکاران ، ۱۳۸۶ ، ص ۱۱۵ ) .

1. 1. جنبه‌های مردی و زنی ( آنیما و آنیموس ) : آنیما و آنیموس در مجموع به شناخت یونگ در این مورد اشاره می‌کند که انسان ها اساساً حیواناتی دوجنبی هستند . هر جنس در سطح زیست شناختی ، علاوه بر هورمون های جنسی خود ، هورمون های جنسی مخالف را نیز ترشح می‌کند . هر دو جنس در سطح روانشناختی ، ویژگی ها، خلق و خوها و نگرش های جنس مخالف را به واسطه ی قرن ها همزیستی در کنار یکدیگر آشکار می‌کند . ‌بنابرین‏ روان یک زن شامل جنبه‌های مردانه ( کهن الگوی آنیموس ) و روان یک مرد شامل جنبه‌های زنانه ( کهن الگوی آنیما ) است ( همان منبع ، ص ۸۱۵ ) .

1. 1. سایه : یونگ جنبه حیوانی طبیعت انسان را سایه نامیده است . سایه مرکب از مجموعه غرایز حیوانی و خشن و وحشیانه است که از اجداد بشر به او به ارث رسیده است افکار و احساسات نامناسب و برخاسته از سایه ، گرایش به ظهور در خود آگاه و رفتار آدمی دارند اما آدمی این تمایلات را به وسیله ی ماسک از نظر دیگران پنهان نگاه می‌دارد . یا اینکه آن ها را واپس زده ، به ناخوداگاه شخصی خود می فرستد . سایه در نظر یونگ تقریباً معادل نهاد در نظریه فروید است با این تفاوت که این جنبه ی حیوانی به دو قطبی شدن امور که نقش مهمی در نظریه یونگ دارد کمک می‌کند ( کریمی ، ۱۳۸۶ ، ص ۸۸ ) .

1. توجه شخصیت و کنش های این ( خود ) : خود احتمالاً مهمترین نظام شخصیت است و تلاش ما برای وحدت و یکپارچگی نشان می‌دهد . در شخص بالیده خود هسته ی مرکزی شخصیت می شود . خود در تحول اولیه کاملاً ناهشیار پدیدار شده است تا حدودی هوشیار و تا اندازه ای ناهوشیار و کانون تمام ساختار شخصیت خواهد شد . خود به شخصیت ما توازن و ثبات می بخشد ( تجر ، ۱۳۸۵ ، ص ۴۳ )

درونگرایی و برونگرایی در نظریه یونگ : قسمت اعظم ادراک هشیار و واکنش نسبت به جهان پیرامون مان به وسیله نگرشهای برونگرایی و درونگرایی تعیین می شود . یونگ اعتقاد داشت که زیست مایه می‌تواند به صورت بیرونی و به سوی جهان خارج و یا بصوت درونی و به سوی خویشتن جریان یابد . این دو نوع نگرش برونگرایی و درونگرایی احتمالاً معروف‌ترین بخش‌های نظام یونگی به شمار می‌روند . هنگامی که می گوییم بعضی از افراد درونگرا هستند منظورمان آن است که آن ها تا حدودی گوشه گیر و اغلب خجالتی بوده و به خود تمرکز دارند . از طرف دیگر برونگراها ، پذیراتر ، مردم آمیزتر و از لحاظ اجتماعی پرخاشگرترند . طبق نظریونگ هر شخصی زمینه و قابلیت هر دو نگرش را دارد ولی تنها یکی از آن ها بارز می شود ( جمهری و همکاران ، ۱۳۸۶ ، ص ۱۰۸ )