۳-۴-۳ مقیاس جهت گیری درونی ـ بیرونی آلپورت:

آلپورت ( ۱۹۶۷) برای اندازه گیری جهت گیری های مذهبی یک مقیاس ۲۰ گزینه ای ساخت که ۱۱ گزینه آن به جهت گیری برونی و ۹ گزینه آن به جهت گیری درونی اشاره می‌کند. بعد از آن روانشناسی به نام فگین یک نسخه ۲۱ گزینه ای از مقیاس E (برونی) و I (درونی) از روی مقیاس آلپورت ساخت . برای سنجش اعتبار این آزمون در ایران ، این نسخه ترجمه شد و سپس توسط متخصصان مختلف بازنویسی های متعدد بر روی آن انجام گرفت تا متناسب با بافت فرهنگی و مذهبی ایران باشد. گزینه های این آزمون بر حسب مقیاس لیکرت تنظیم گردیده است . در این پرسشنامه سؤالات ۱ الی ۱۲ جهت گیری مذهبی برونی و سؤالات ۱۳ الی ۲۱ جهت گیری مذهبی درونی را می سنجد. نمره گذاری برای جهت گیری برونی بدین شرح است: کاملاً مخالفم (۵)، تقزیباً مخالفم (۴)، تقریباً موافقم (۲) و کاملاً موافقم (۱) می‌باشد. برای جهت گیری درونی نیز، کاملاً موافقم (۵)، تقریباً موافقم (۴)، تقریباً مخالفم (۲) و کاملاً مخالفم (۱) می‌باشد. عبارت های بدون پاسخ نمره (۳) می گیرند. در پژوهش یرفی (۱۳۸۰) پایایی این مقیاس به روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید که ضریب آلفایی معادل ۷۱۹/۰ به دست آمد. در پژوهش باز گیر (۱۳۸۲) نیز ضریب پایایی این مقیاس به روش آلفای کرونباخ و تنصیف که بر روی ۱۰۰ نفر از بیماران بیمارستان سوانح و سوختگی اهواز انجام گردید ، به ترتیب ۶۵/۰ و ۶۵/۰ به دست آمد . پایایی پرسشنامه اعتقادات و باورهای مذهبی نیز با دو روش آلفای کرونباخ و تنصیف محاسبه گردید که برای کل پرسشنامه به ترتیب برابر ۷۵/۰ و ۵۲/۰ ، برای اعتقادات و باور های مذهبی بیرونی ۶۹/۰ و ۷۰/۰ و برای اعتقادات و باورهای مذهبی درونی ۶۳/۰ و ۴۵/۰ می‌باشد که به طور کلی بیانگر ضرایب پایایی قابل قبول پرسشنامه مذکور است . برای تعیین اعتبار پرسشنامه یاد شده نیز نمره آن را با نمره پرسشنامه تفکر دینداری همبسته نموده و مشخص گردید که رابطه معنی داری بین پرسشنامه های یاد شده وجود دارد( ۶۰۰/۰> P و ۲۲/۰ = r ) (یوسفیان، ۱۳۸۷).

۳-۵ شیوه جمع‌ آوری اطلاعات

بعد از ارائه معرفی نامه از دانشگاه به اداره کل آموزش و پرورش سمنان و موافقت ایشان، به مدارس متوسطه دوره دوم شهرستان شاهرود مراجعه نموده (دبیرستان دخترانه شاهد، دبیرستان نمونه الزهرا، دبیرستان پسرانه شاهد و دبیرستان پسرانه حضرت ابوالفضل«ع» ) و با هماهنگی مدیران مدارس فوق ، پرسشنامه‌ها به صورت گروهی برای هر پایه تحصیلی و پس از انتخاب تصادفی دانش آموزان اجرا گردید.

۳-۶ روش تجزیه و تحلیل داده ها

با توجه به طرح پژوهش و به منظور افزایش توان آزمون ، سطح معنا داری برابر ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است. داده ها پس از جمع‌ آوری با بهره گرفتن از ویرایش سیستم نرم افزاری آماری spss مورد تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی قرار گرفته و به ترتیب از شیوه های زیر استفاده شده است :

تحلیل توصیفی داده ها با بهره گرفتن از شاخص های میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد فراوانی.

تحلیل استنباطی داده ها با بهره گرفتن از:

۱- آزمون کولموگراف اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن توزیع نمرات.

۲- آزمون لون برای آزمون همگنی واریانس نمرات متغییرهای مورد مطالعه و گروه ها.

۳- آزمون تعقیبی توکی جهت مقایسه باورهای مذهبی، پرخاشگری و سازگاری در دانش آموزان.

۴- آزمون کواریانس چند راهه MANCOVA جهت مقایسه تعامل زیر مقیاس های هر متغییر در دانش آموزان.

فصل چهارم

روش تحقیق

۴-۱ : مقدمه

یکی از مهمترین مراحل هر تحقیق، تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده است. چون تنها از این طریق می توان سؤالات پژوهشی را بررسی و نتایج و پیشنهادات نهایی را ارائه نمود. به همین منظور در این بخش داده ­های حاصل از پژوهش با بهره گرفتن از نسخه بیستم و یکم نرم­افزار آماریSPSS مورد تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی قرار گرفته است. یافته های توصیفی شامل اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان و وضعیت آن ها در ابعاد متغییرهای مورد بررسی می‌باشد که برای این کار از میانگین، انحراف استانداردو فراوانی استفاده شده است.در بخش یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون، t ‌گروه‌های مستقل، آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس داده ها و آزمون کولموگراف ـ اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرات استفاده شده است.

۴-۲: آمار توصیفی

۴-۲-۱: ویژگی­های جمعیت­ شناختی

در جدول ۱-۴ ویژگی­های توصیفی سن شرکت­ کنندگان در پژوهش ارائه شده است. همان گونه که مشاهده می­ شود در مجموع ۳۰۰ آزمودنی با میانگین سنی ۱۶ سال و انحراف استاندارد سنی ۱۵۳/۱ در این پژوهش شرکت کردند. دامنه سنی شرکت­ کنندگان از ۱۴ تا ۱۹ سال گسترده شده است.

جدول۴-۱: ویژگی­های توصیفی سن آزمودنی­ها

متغیر
تعداد
M
SD
کمینه
بیشینه

سن

۳۰۰

۱۳/۱۶

۱۵۳/۱

۱۴

۱۹

همان گونه که در جدول ۴-۲ نیز منعکس شده است، %۵۰ از شرکت‌کنندگان مرد و %۵۰ از آن ها زن هستند.

جدول ۴-۲: جنسیت شرکت‌کنندگان

جنسیت
فراوانی
درصد فراوانی
درصد فراوانی تجمعی

مرد

۱۵۰

۵۰

۵۰

زن

۱۵۰

۵۰

۱۰۰

ویژگی­های توصیفی سطح تحصیلات شرکت‌کنندگان در جدول ۴-۳ ارائه شده است. همان گونه که مشاهده می­ شود %۷/۲۸ از شرکت‌کنندگان در سال اول دبیرستان، %۳۱ در سال دوم دبیرستان، %۳/۲۴ در سال سوم دبیرستان و %۱۶ در مقطع پیش­دانشگاهی مشغول به تحصیل هستند. ، که نمایش تصویری آن در نمودار ۴-۱ آمده است.

جدول ۴-۳: سطح تحصیلات شرکت‌کنندگان

سطح تحصیلات
فراوانی
درصد فراوانی
درصد فراوانی تجمعی

اول دبیرستان

۸۶

۷/۲۸

۷/۲۸

دوم دبیرستان

۹۳

۳۱

۷/۵۹

سوم دبیرستان

۷۳

۳/۲۴

۸۴

پیش­دانشگاهی

۴۸

۱۶

۱۰۰

نمودار ۴-۱: نمایش تصویری ویژگی­های توصیفی سطح تحصیلات شرکت­ کنندگان

ویژگی­های توصیفی رشته تحصیلی شرکت‌کنندگان در جدول ۴-۴ ارائه شده است. همان گونه که مشاهده می­ شود %۷/۳۶ از شرکت‌کنندگان در رشته انسانی، %۱۶ در رشته تجربی، %۱۹ در رشته ریاضی­فیزیک و %۳/۲۸ در رشته­ های عمومی مشغول به تحصیل هستند، که نمایش تصویری آن در نمودار ۴-۲ آمده است.

جدول ۴-۴: رشته تحصیلی شرکت‌کنندگان

رشته تحصیلی
فراوانی
درصد فراوانی
درصد فراوانی تجمعی

انسانی

۱۱۰

۷/۳۶

۷/۳۶

تجربی

۴۸

۱۶

۷/۵۲

ریاضی­فیزیک

۵۷

۱۹

۷/۷۱

عمومی

۸۵

۳/۲۸

۱۰۰

ب: فرهنگ گروهی :

مشخصه‌ های این فرهنگ در دانشگاه، حفظ منافع اعضای دانشگاه است که بیشترین میزان استقلال حرفه­ای و مشارکت در مدیریت دانشگاه را به خود اختصاص می­ دهند. جایگاه فرهنگ گروهی روی انعطاف پذیری و سازمان درونی تأکید می‌کند.

ج: فرهنگ عقلایی :

مشخصه این فرهنگ دانشگاهی این است که هم جهت گیری به جهان خارج دارد و هم جهت دیگر نقش کنترلی دارد و بر به کارگیری خط مشی و دستورالعمل­های مساوات طلب در دانشگاه تأکید می­ نماید که توزیع عادلانه منابع و منافع را به همراه دارد.

د: فرهنگ سلسله مراتبی

مشخصه‌ های این فرهنگ دانشگاهی این است که هم جهت گیری درونی دارد و هم کنترلی است و روی قوانین، نظم­ها، استانداردها برای رسیدن به ثبات و کنترل تأکید می‌کند. نوع سازماندهی مبتنی بر نقش و تأکید بر مقررات و دستورالعمل­های اداری است. همچنین در الگوی سلسله مراتبی بر استقلال نسبی افراد تأکید و دانشگاه به عنوان یک نهاد نگریسته می­ شود (یزد خواستی و رجائی پور، ۱۳۸۸، صص ۵۳-۵۵).

۲) توانمندسازی روانشناختی: توانمندسازی به مجموعه فنون انگیزشی اطلاق می­ شود که به دنبال افزایش سطح مشارکت کارکنان به منظور بهبود عملکرد آنان است. وی‍ژگی اصلی توانمندسازی کارکنان، همسو کردن اهداف فردی و سازمانی است (وکچیو،۲۰۰۰).

الف: احساس شایستگی؛ خود اثربخشی، شایستگی ویا خود کارآمدی به معنای اعتقاد افراد به قابلیت‌ها و تبحر لازم درخود برای انجام موفقیت آمیز یک وظیفه است به عبارت دیگرخود اثربخشی به عقیده فرد مبنی بر داشتن توانایی‌های لازم برای انجام دادن وظایف محوله دارد.

ج: احساس مؤثربودن یا تأثیرگذاری؛ مؤثربودن یا تأثیرگذاری به معنای وجود این باور در فرد است که نقش مهمی در جهت تحقق اهداف سازمان دارد. در استراتژی ها، راهبردهای مدیریتی، پیامدها و نتایج شغلی نفوذ دارند و برآنچه اتفاق می‌افتد تأثیر می‌گذارند و موانع و محدودیت‌ها را تحت کنترل خود در می‌آورند(موی و همکاران^[۱۷]،۲۰۰۵).

د: احساس معناداری شغل؛ معناداری شغل اشاره ‌به این موضوع دارد که افراد، اهداف شغلی مهم و با ارزشی را دنبال می‌کنند. ‌به این معنا که اعتقاد دارند آنان در مسیری با ارزش حرکت می‌کنند (اپلبام و هانگر^[۱۸]، ۱۹۹۸).

هـ: احساس اعتماد به دیگران؛ به روابط بین فرادستان و فرودستان و در واقع به میزان اطمینان آنان به یکدیگر مربوط می‌شود. افراد توانمند اطمینان دارند که با آنان منصفانه رفتار خواهد شد. این افراد اطمینان دارند که متصدیان مراکز قدرت یا صاحبان قدرت به آنان آسیب نخواهند زد و اینکه با آنان
بی­طرفانه رفتار خواهد شد. وتن و کمرون ضمن تأکید بر چند وجهی بودن اصطلاح توانمندسازی ‌و تأیید ابعاد چهارگونه فوق، ‌بر اساس مطالعات میشرا^[۱۹](۱۹۹۲) بعد اعتماد به دیگران به آن اضافه کرده‌اند (به نقل از زارعی متین و همکاران، ۱۳۸۶).

۱-۶-۲- تعاریف عملیاتی اصطلاحات:

1. منظور از فرهنگ سازمانی در این پژوهش عبارت است از نمره ای است که از پاسخ آزمودنی‌ها به ۴۳ سؤال پرسشنامه فرهنگ سازمانی کسب می‌شود.

مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی به شرح زیر است:

الف- فرهنگ توسعه ای: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های ۱ تا ۱۳ پرسشنامه فرهنگ سازمانی کسب می‌شود.

ب- فرهنگ گروهی: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های ۱۴ تا ۲۲ پرسشنامه فرهنگ سازمانی به دست می‌آید.

ج- فرهنگ عقلایی: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش-های ۲۳ تا ۳۲ پرسشنامه فرهنگ سازمانی دریافت می‌شود.

د- فرهنگ سلسله مراتبی: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های۳۳ تا ۴۳ پرسشنامه فرهنگ سازمانی کسب شود.

۲٫ توانمندسازی روانشناختی: توانمندسازی عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به ۱۲ سؤال پرسشنامه توانمندسازی اسپریتزر به دست می‌آید.

مؤلفه‌های توانمندسازی به شرح زیر است:

الف- شایستگی: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های ۷- ۴- ۱ پرسشنامه اسپریتزر دریافت می‌شود.

ب- مؤثربودن: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های ۱۲- ۳- ۲ پرسشنامه اسپریتزر کسب می‌شود.

ج- معنی دار بودن: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های۱۰- ۹- ۵ پرسشنامه به دست می‌آید.

د- اعتماد: عبارت است از نمره ای که از پاسخ آزمودنی‌ها به پرسش­های ۱۱- ۸- ۶ پرسشنامه اسپریتزر کسب می‌شود.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

۱-۲- مقدمه:

با توجه به اینکه در این پژوهش به بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و توانمندسازی پرداخته شده است، لذا این فصل به پنج قسمت تقسیم می‌شود که درقسمت اول به منظور فهم مبانی نظری پژوهش دو متغیر به بحث درباره‌ تعریف فرهنگ، تعریف سازمان، تعریف فرهنگ سازمانی، تاریخچه فرهنگ سازمانی، سطوح و ابعاد فرهنگ، انواع فرهنگ سازمانی، الگوها و مدل‌های فرهنگ سازمانی و در نهایت چگونگی ایجاد فرهنگ سازمانی پرداخته شده، در قسمت دوم تاریخچه توانمندسازی و تعاریف آن، رویکردهای مختلف توانمندسازی، ابعاد توانمندسازی، اهمیت توانمندسازی، مدل­ها، برنامه ها و چالش‌های توانمندسازی کارکنان، استراتژی‌های مربوط به توسعه و توانمندسازی کارکنان، دلایل توانمندسازی مورد بحث قرار می‌گیرد و در قسمت سوم، نتایج پژوهش‌های انجام گرفته در باب مفاهیم ذکرشده در داخل وخارج از کشور مورد تاٌمل قرار می‌گیرد و در قسمت چهارم ارتباط بین فرهنگ سازمانی و توانمندسازی کارکنان مورد بحث قرار می‌گیرد و در پایان یعنی در قسمت پنجم، به جمع بندی مبانی نظری پرداخته می‌شود.

قسمت اول: فرهنگ سازمانی

۲-۲- تعریف فرهنگ:

فرهنگ واژه­ای فارسی و مرکب از دو کلمه «فر» و «هنگ» است. « فر» یک پیشوند است و به معنای بالا بوده و «هنگ» از ریشه اوستایی ثنگ و به معنای کشیدن و وزن است. معنای ترکیبی آن ها نیز از نظر لغت به معنای بالا کشیدن و بیرون کشیدن است (منوریان و همکاران، ۱۳۸۷،ص ۹).

تیلور(۱۸۷۱)^[۲۰] نخستین تعریف جامع و علمی از فرهنگ ارائه نمود. او در تعریف انسان شناختی خود از فرهنگ می نویسد: «فرهنگ یا تمدن در معنای وسیع قوم نگارش عبارت است از کلیت در هم بافته­ای شامل دانش، هنر، اخلاق، قانون، آداب و رسوم و هر گونه قابلیت‌ها و عاداتی که به وسیله انسان به عنوان عضوی از جامعه کسب شده است. وندرزادن^[۲۱] فرهنگ را این گونه تعریف می‌کند: در مجموعه ­ای از رفتارهای آموخته شده برای تفکر، احساس و عمل است که از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و متضمن تجسم این الگوها در بخش های مادی است (شریف زاده و کاظمی، ۱۳۷۷،ص ۱۱).

۳-۲- تعریف سازمان:

دادگری بود اما و نیز بودای آخر الزمان، ریشه در نهان آدمی دوانده و اخلاق و ارزش های معنوی را به بار نشانده است، بدین سان «بودای موعود»، مظهر این تعادل روانی و تکامل نفسانی بوده و در طریق گسترش پاکی ها و راستی ها خواهد کوشید و بی گمان به کامیابی دست خواهد یافت.

نجات بخشی در آیین موسی

خداوند در قرآن پس از آن که موسی و فرعون به راستی خبر می‌دهد و رسول اکرم- (ص)- را از برتری جویی های فرعونی و ظالم و استضعاف حاکم و تبهکاری های بی شمار آن روزگار آگاه می‌سازد قانون و سنت خود را که واقعیتی است اجتناب ناپذیر و حاکم بر تاریخ و حیات بشر چنین یاد می‌کند:

(و نریدان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین ونمکن لهم فق الارض…)

«و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم و ایشان را وارث [زمین] کنیم، و در زمینشان قدرت دهیم.»

اراده الهی بر این تعلق گرفته است که در نهایت سیر تاریخ، امامت مستضعفان تجلی نماید و آنان وارثان قدرت و ثروت و تمدن گردند و در زمین، به آیین دادگری، فرمانروایی داشته باشند. مفسران قرآن بر ارتباط این آیه کریمه با محدودیت و ظهور حکومت موعود جهانی (عج) تأکید دارند. بدین سان از منظر وحی نجات بنی اسرائیل از از استبداد ظلمانی فرعون به دست موسی تنها جلوه ای از خواست پروردگار در راستای غلبه حق بر باطل است و نجات بخشی نهایی در پیشوایی و به چنگ آوردن همه امکانات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ممکن خواهد بود، و در آن روز و روزگار فقط نام خدا و دین خدا حاکمیت خواهد داشت و آنچه در زمین است مورد بهره برداری همه ساکنان زمین به دور از تبعیض و استشمار قرار خواهد گرفت.

نجات بخشی در آیین عیسی (مسیح)

قرآن کریم بشارت عیسی بن مریم را درباره پیامبر اسلام چنین می آورد:

«مبشرا ‌به‌ رسول یاتی من بعدی اسمه احمد»

« به فرستاده ای که پس از من می‌آید و نام او احمد است بشارتگرم»

و از آن پس رویگردانی برخی از اهل کتاب از ایمان به نبوت رسول اکرم (ص) را خاطر نشان می‌سازد این که اینان فریبکار و ستمکارند. آن گاه به قانون وسنت الهی اشارت دارد: دوام حقیقت و روشنایی خداوند در زمین به رغم ناخوشایندی کفر پیشگان و مشکران.

«یریدون لیطغوا نور الله بافواههم والله متم نوره و لوکوه الکافرون. هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله ولو کره المشرکون»

« می خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند و حال آنکه خدا اگرچه کافران را ناخوش افتد نور خود را کامل خواهند گردانید.» «اوست کسی که فرستاده خود را با هدایت و آیین درست روانه کرد، تا آن را بر هر چه دین است فائق گرداند هر چند مشرکان را ناخوش آید.»

نجات بخشی در آیین محمد [خاتم پیامبران]

رسول اکرم در سال نهم بعثت از سوی خداوند مأموریت‌ می پذیرد که ظهور حق و نابودی باطل را اعلام نماید به گونه ای که مردمان هر قوم و آیین در سایه حقیقت و آزادی و عدالت زندگی کنند این بیان و مأموریت‌ نمایشگر نجات بخشی نهایی و همگانی در آیین خاتم پیامبران به شمار می‌آید.

«و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا»

«و بگو: حق آمد و باطل نابود شد. آری باطل همواره نابودشدنی است.»

و در ادامه و تکمیل و تبیین سودمندی قرآن برای فرد و جامعه مؤمنان عنوان می شود شفا بودن قرآن و نیز رحمت زندگی مشمول آن (ما هو شفاء رحمه للمونین) و از سوی دیگر زیان آوری قرآن در ارتباط با ستمکاران و حیات و سیاست آنان در نگاه کلی به دیت می‌آید که اسلام پیامبر تنها مکتب و آیینی است که با کمک وحی و کتاب حق می‌تواند مردمان را به ویژه در واپسین مرحله تاریخی حیات بشر از تاریکی ها و سلطه گری ها برهاند مدینه آرمانی بشر را بیافریند.

مهدی در اسلام

مهدویت، در شمار مسائل اعقادی اسلام است از این رو در باور هر مسلمانی- شیعی و سنی- اندیشه مهدی (عج) و عدل گستری وی نهفته است. طرح مسئله مهدی موعود در آثار معتبر و مکتوب اهل سنت سبب بیداری و همبستگی مسلمانان می شود، از این پاره ای از شرق شناسان و اسلام شناسان غربی کوشیده اند با رنگ قومیت بخشیدن به مهدویت از آن فلسفه فرقه ای و ناکارآمد، بلکه اختلاف انگیز ارائه دهند.

چهره های برجسته علمی و فکری جهان تسنن همچون طبری، فخر رازی، سیوطی، ابن عربی، عطار نیشابور مولانا جلال الدین محمد بلخی و شیخ محمد عده در آثار خویش از زاویه های گوناگون به شخصیت و حرکت عدل گسترانه مهدی موعود پرداخته‌اند.

پژوهش های جداگانه از سوی علمای اهل سنت درحوزه مهدویت انجام و نشر یافته است که تحلیل ها و شمار چشم گیر آن در خور تأمل و تقدیر است. یادکرد مهدی موعود در مجموعه های روایی بزرگ و معتبر اهل سنت همانند صحیح بخاری، صحیح مسلم، جامع ترمذی و سنن ابن جامعه در پرتو کلام پیامبر اسلام همگان را به سیمای مهدوی و حاکمیت جهانی وی رهنمون می‌شوند. محورهایی که سبب شکل گیری آثار علمی و فرهنگی عالمان شیعی بعد از غیبت حضرت گشت در واقع عهده دار پاسخ تردیدها و شبهه افکنی مخالفان مهدی اسلام بود که در آن دوران میلاد مهدی، طول عمر و فلسفه غیبت بیش از دیگر مقوله ها بحث های روایی و کلامی را می طلبی؛ بزرگانی همچون محمد بن ابراهیم نعمانی، شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی و سید مرتضی علم هدی و کراجکی در بنیان گذاری مهدی شناسی در حوزه حدیث و کلام تاثیر بسیاری داشته اند.

بخش دوم

اوضاع سیاسی جهان اسلام در آستانه تولد مهدی

ایران و استقلال طلبی

ایران در آستانه میلاد مهدی ( ۲۵۵ هجری )، پنجره ها را به سوی استقلال سیاسی گشوده بود. دشوارترین دوران پس از فتح ایران ( ۴۱ – ۱۳۲ هجری ) ، مقارن خلافت و استبداد دینی امویان بود، که غیر عرب، به ویژه ایرانیان که اسلام پیامبر و علی را، عاشقانه پذیرفته و از آن جانبداری می‌کردند را دشمن خود تلقی می نمودند.

۴-اهداف پژوهش :

هدف آرمانی پژوهش حاضر پیشگیری از اثر عوامل فرزندپروری در تولید آسیب روانی برای فرزندان خانواده ها است .




هدف اصلی این پژوهش مشاهده اثر آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) بر تغییر سبک فرزند پروری مادران دارای پسر نوجوان می‌باشد .

اهداف فرعی پژوهش حاضر عبارتند از :

۴-۱- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی (F.L.E ) در افزایش سبک فرزند پروری مقتدرانه مادران .

۴-۲- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) در کاهش سبک فرزند پروری سهل گیرانه مادران .

۴-۳- مشاهده اثر بخشی آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) در کاهش سبک فرزند پروری مستبدانه مادران .

۵- فرضیه های پژوهش :

۵-۱– آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب افزایش سبک فرزند پروری مقتدارانه در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۵-۲- آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب کاهش سبک فرزند پروری مستبدانه در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۵-۳- آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) سبب کاهش سبک فرزند پروری سهل گیر در مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه گواه می‌گردد .

۶- متغیرها :

متغیر مستقل : آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E )

متغییر وابسته : سبک فرزندپروری

متغییر کنترل : جنسیت والد ، سن مادران ( ۳۰ تا ۴۰ سال ) ، تحصیلات مادران ( دیپلم تا لیسانس ) ، جنسیت فرزندان ، سن فرزندان

متغییر مداخله گر : طبقه اجتماعی مادران ، سوابق آموزشی و تجربی ورانشناختی گذشته مادران ، شخصیت هر کدام از مادران که توسط محقق شناسایی شده ولی محقق قادر به کنترل آثر آن ها نبوده است . انتخاب تصادفی و گمارش تصادفی آزمودنی ها اثر این نوع متغیرها را خنثی می‌کند .

۷- تعاریف واژه ها :

۷-۱- تعریف نظری آموزش زندگی خانوادگی:

آموزش گروهی والدین نوعی از تعلیم و تربیت گروهی است که آموزش وسیعی را شامل می‌گردد و به والدین کمک می‌کند تا دانش و توانایی‌های خود را در زمینه پرورش و تربیت کودکان به نحو مطلوب گسترش دهند . ( شفیع آبادی ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۲- تعریف عملیاتی آموزش زندگی خانوادگی :

در این پژوهش آموزش زندگی خانوادگی عبارت است از اجرای آموزش ، که در آن سعی می شود تا مادران را در زمینه‌های عزت نفس ، ابعاد فرزندپروری ( کنترل ، انتظارات متناسب با سن ، ارتباط ) ، خودآگاهی ، ارتباط مؤثر و ناموثر ، ویژگی‌های نوجوانان و سبک‌های فرزندپروری به صورت گروهی آموزش داد.

۷-۳- تعریف نظری سبک های فرزند پروری :

بامریند (۱۹۹۱ ) در مطالعات خود به سه سبک فرزند پروری اشاره می‌کند که آن ها را سبک های فرزندپروری مقتدر ، مستبد و سهل گیر می نامد ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۴- تعریف عملیاتی سبک های فرزند پروری :

معنای عملیاتی سبک های فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک های فرزندپروری پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .



۷-۵-تعریف نظری سبک مقتدرانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند ، والدین مقتدر کنترل همراه با رابطه گرم و ‌پاسخ‌گویی‌ نسبت به فرزندان خود دارند ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۶-تعریف عملیاتی سبک مقتدرانه :

معنای عملیاتی سبک مقتدرانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک مقتدرانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

۷-۷-تعریف نظری سبک مستبدانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند که والدین مستبد روابط سرد همراه با کنترل زیاد را بر فرزندان خود اعمال می‌کنند ، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۸-تعریف عملیاتی سبک مستبدانه :

معنای عملیاتی سبک مستبدانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک مستبدانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

۷-۹-تعریف نظری سبک سهل گیرانه :

بامریند (۱۹۹۱ ) بیان می‌کند که والدین سهل گیر انتظارات اندکی از فرزندان خود داشته و هیچ گونه کنترل و ‌پاسخ‌گویی‌ هم نسبت به آنان ندارند، ( خویی فر ، رجایی و محب راد ، ۱۳۸۶ ) .

۷-۱۰-تعریف عملیاتی سبک سهل گیرانه :

معنای عملیاتی سبک سهل گیرانه فرزند پروری عبارت است از نمره ای که آزمودنی ها در گویه های متفاوت سبک سهل گیرانه پرسشنامه بامریند کسب می‌کنند .

فصل دوم : بررسی ادبیات پژوهش

۱-مقدمه

۲-ماهیت خانواده

۳-نوجوانی

۴-شیوه های فرزندپروری

۵-آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E )

۶-ادبیات پژوهشی

1. مقدمه

در این فصل ابتدا درباره ماهیت خانواده ( انواع خانواده ها ، الگوهای خانواده ، انواع تیپ های خانواده و اهداف آن ، روابط درون فردی خانواده ، روابط مادری از دیدگاه نظریه های روان شناختی ، تعامل مادر – فرزند و پدر – فرزند ) صحبت شده است . سپس از نوجوانی ( انواع آسیب ها و مشکلات آن ، نقش عواطف ، یاس ، خویشتن پنداری ، عزت نفس و سازگاری با فشار روانی نوجوانان ) ، انتظارات والدین – نوجوان و بالعکس ، ضرورت درک نوجوان و تاثیر روابط خانواده صحبت شده و در ادامه از شیوه های فرزندپروری و تاثیرپذیری آن از فرهنگ ، ابعاد فرزندپروری و مدل های رفتاری برخورد والدین با فرزندان و بالعکس و در پایان ‌در مورد آموزش زندگی خانوادگی ( F.L.E ) ، اهداف و محتوای آن مطالبی ارائه گردید .

1. خانواده

خانواده یک نظام طبیعی و اجتماعی است که افراد خواسته یا ناخواسته به آن وابسته اند و اولین کانونی است که فرد در آن احساس امنیت می‌کند و مورد پذیرش و حمایت قرار می‌گیرد . ساخت و فضای روانی خانواده ، که ترکیب کلی و مجموعه روابط بین اعضای آن می‌باشد هر کدام به گونه ای خاص عملکرد و رفتار فرد را در جهت رویارویی با مسائل و موانع وفشارهای روانی ، اضطراب ها ، ترس ها و سایر محرک های ناخوشایند تحت تاثیر قرار می‌دهند . بروز تحولات فرهنگی – اجتماعی – اقتصادی چشم گیر در کشور موجب شده که در سال‌های اخیر ارتباطات کمتری بین فرزندان نوجوان و والدینشان نسبت به دو دهه قبل برقرار شود . برقراری تماس های کلامی و غیرکلامی بین والدین و فرزندان خود می‌تواند مانع جدی و عامل بازدارنده مهمی برای رشد بهنجاری در رفتارهای روان شناختی فرزندان باشد ( کاوسیان و کدیور ، ۱۳۷۴ ) .

پژوهشگران در مطالعات خود در زمینه خانواده به انواعی گوناگونی از آن اشاره کرده‌اند :

۱-خانواده منسجم و صمیمی : در این خانواده ها انسجام و دوستی و تعامل بسیار خوبی وجود دارد و فرزندان در آن رشد می‌کنند و آسیب کمتری می بینند .

۲-خانواده پاسخگو : در این گونه خانواده ها والدین و اعضای آن نسبت به رفتار و اعمالی که انجام می شود پاسخگو هستند و احساس مسؤلیت می‌کنند .

۳-خانواده بی تفاوت : خانواده های بی تفاوت ، نسبت به همدیگر چندان احساس مسؤلیت نمی کنند و نسبت به همدیگر خنثی و اهل تعامل نیستند .

۴-خانواده مستبد : در خانواده های مستبد ، رفتار استبدادی و زورگویانه و امر و نهی های شدید و آمرانه حاکم است و منطق و استدلال وجود ندارد .

۵-خانواده آشفته : در خانواده های آشفته نظم و آرامش وجود ندارد . آشفتگی این خانواده ها از والدین به فرزندان منتقل می شود ( عیسی مراد ، ۱۳۸۹ ) .

‌بر اساس پژوهش های انجام شده در الگوهای خانواده های ایرانی ۷ مدل خانواده شناسایی و تقسیم بندی شده است که عبارتند از :

۱-الگوی خانواده پذیرا و پویا ؛ که بهترین مدل از خانواده های موفق و متعادل است . چرا که منطق و احساس در آن وجود دارد .

۲-الگوی وابسته ؛ وابستگی در این مدل بسیار بالا است و از پذیرش دیگران امتناع می‌کنند .

کند ، باوجود اینکه سازمان ها به اهمیت همسویی استراتژی کسب و کار و فناوری اطلاعات پی برده اند، به نظر آن ها تحت کنترل درآوردن قابلیت های فناوری اطلاعات در جهت کسب منافع بلند مدت سخت یا غیر ممکن می‌باشد.اگرچه فناوری اطلاعات قدرت به کارگیری در همه ی صنایع و بازارها را دارد.(لوفتمن و بریر ^[۷۴]،۱۹۹۹،۱۳)

مقاومت سازمانی و ارائه اطلاعات ناصحیح و حتی ساختگی، عدم احساس نیاز به لزوم انجام پژوهش ها و تحقیقات در حوزه ی فناوری اطلاعات توسط سازمان، داشتن مأموریت‌ صرفا به صورت گفتاری و نوشتاری، انجام کارهای خارج از حوزه ی وظایف استاندارد و اهداف سازمان باعث ایجاد ابهاماتی برای تهیه اطلاعات صحیح و قابل اطمینان برای واحد فناوری اطلاعات می شود که در نتیجه واحد فناوری اطلاعات نمی تواند به درستی پشتیبان کسب و کار و استراتژی های آن باشد.

مراکز علمی نیز به موضوع همسویی توجه لازم را داشته اند. کینگ^[۷۵](۱۹۷۸)، دیوید و السون^[۷۶](۱۹۸۵)، هندرسون و نکاترامن(۱۹۹۲)، ریچ و بنبست^[۷۷](۲۰۰۰) و… در تحقیقاتشان ابزارهای لازم جهت دستیابی به همسویی و تاثیر آن بر خروجی سازمان را بررسی کرده‌اند، در این تحقیق، محقق در پی آن است تا ضمن مطالعه ی کتابخانه ای وسیع و جامع همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار را مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش متغیرهایی تحت عنوان «استراتژهای سازمان^[۷۸]، استراتژی های فناوری اطلاعات^[۷۹]، زیر ساختهای سازمان^[۸۰]، و زیر ساخت های فناوری اطلاعات^[۸۱] » در قالب یک مدل مورد بررسی قرار گرفت. که این مدل بر گرفته از مدل همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار هندرسون و نکاترامن (۱۹۹۳) با تغییرات پیشنهادی استاد راهنما می‌باشد،که دلیل اصلی این تغییرات کاهش تعداد متغیر های پژوهش وکاهش دشواری و مشکلات انجام آن می‌باشد. مسئله اصلی پژوهش این است که آیا همسویی استراتژیک بین فناوری اطلاعات و سازمان وجود دارد یا نه؟

۱-۴-ضرورت و اهمیت تحقیق

همسویی استراتژی فناوری اطلاعات با استراتژی کسب و کار به عنوان مهم ترین بحث پیش روی مدیران فناوری اطلاعات و کسب و کار نه تنها در امریکا بلکه در اروپا و بخش های دیگر جهان مطرح می‌باشد. اگر بازگشت سرمایه گذاری فناوری اطلاعات تابعی از همسویی استراتژیک باشد ، آنگاه هر اقدامی جهت افزایش ارزش تجاری فناوری اطلاعات در چارچوب میزان همسویی فناوری اطلاعات با استراتژی سازمان مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.

(استراسمن^[۸۲]۱۹۹۷،۶۲) این نکته را در این بحث مورد توجه قرار داده است که اگر”نتیجه ی دستاوردهای همه ی پروژه های نرم افزاری به طور مشخص با برنامه ها و الزامات بودجه ای سازمان مرتبط شوند، سرمایه گذاری نرم افزاری می‌تواند به عنوان یک عامل در راستای تغییرسازمانی مطرح شده و از هزینه های مجزا و جزیره ای اجتناب شود.”

‌بر اساس این بحث سازمان هایی که ‌بر اهداف فناوری اطلاعات تمرکز بیشتری دارند، همسویی استراتژیک بالاتری را در سازمان خود تشخیص داده‌اند.

(کی بورا،^[۸۳]۲۰۰۰،۴۵) مطرح کرد که سنجش دقیق همسویی استراتژیک به جهت پیچیدگی ها و عوامل متعدد تاثیر گذار سازمان، دست نیافتنی است که این تبادلات سازمانی بسیار پیچیده می‌باشد، زیرا هم استراتژی و هم سایر سطوح عملیاتی در مجموعه سازمان بر روی آن ها تاثیر گذار می‌باشد.

با توجه ‌به این نکات، تعیین عوامل مختلف که سازمان ها باید در نظر بگیرند، خود یک موضوعی است که محققین، وقت قابل توجهی را پیرامون آن صرف کرده‌اند و ما برآنیم که همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار را شناسایی و ارزیابی کنیم.

بسیاری ازجنبه های همسویی کسب وکار و فناوری اطلاعات بررسی شده است. (چان و همکاران،۱۹۹۷،۳۷) میزان انطباق استراتژی های فناوری اطلاعات با استراتژی های کسب وکار را اندازه گیری کرده‌اند، برخی از محققین بر اهمیت همسویی ساختاری تأکید داشته و پیشنهاد دارند که ساختارهای فناوری اطلاعات با ساختارهای کسب و کار سازمان همسو باشد (برودبنت ویل،۱۹۹۴،۱۹).

در حال حاضر سازمان های ایرانی اقدام به سرمایه گذاری در بخش فناوری اطلاعات نموده اند. چنانچه بتوان با به کار گیری مدلی سرمایه گذاری های فوق را به گونه ای هدایت کرد که بیشترین بازدهی سرمایه و کارایی را به حاصل آورد ، کمک بسیاری به سازمان ها در جهت پیشبرد و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی خواهد شد. علاوه براین کسب و تجربه ی روشی برای استفاده عملی از مدل های بررسی همسویی و اشنایی با مشکلات موجود در تحقیق و پژوهش در سازمان های دولتی، گامی مؤثر در استفاده ی بهینه و مفید از منابع موجود و قابل حصول در سازمان ها می‌باشد.

طبق نظر (کلمن و پاپ^[۸۴]، ۲۰۰۶،۹۶)، اگرچه مفهوم اصلی همسویی استراتژیک بیش از دو دهه قبل مطرح شده، اما تحقیق در این حوزه همچنان برای مدیران اجرایی شرکت ها و سازمان ها جهت دستیابی به همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب وکار ارزشمند می‌باشد.

شناسایی و مطالعه ی همسویی استراتژیک، فرایند های کلیدی و عوامل سازمانی مرتبط با آن می‌تواند برای حوزه ی دانشگاهی و صنعت کشور مفید باشد.

در این پژوهش سعی شده است تا با ارائه یک مدل مفهومی مبتنی مدل همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار هندرسون و نکاترامن (۱۹۹۳)، با تغییرات پیشنهادی استاد راهنما (حذف برخی از رابطه های غیر ضروری) همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و سازمان مورد بررسی قرار گیرد.

۱-۵- اهداف تحقیق

1. 1. بررسی وضعیت استراتژی های کسب و کار سازمان

1. 1. بررسی وضعیت زیر ساخت های سازمان

1. 1. بررسی استراتژی های فناوری اطلاعات سازمان

1. 1. بررسی وضعیت زیر ساخت های فناوری اطلاعات

1. 1. بررسی تناسب میان استراتژی های کسب و کار با زیر ساخت های سازمان

1. 1. بررسی تناسب میان استراتژی های فناوری اطلاعات با زیر ساخت های فناوری اطلاعات

1. 1. بررسی یکپارچگی کارکردی میان استراتژی های کسب و کار با استراتژی های فناوری اطلاعات

1. بررسی یکپارچگی کارکردی میان زیر ساخت های سازمان با زیر ساخت های فناوری اطلاعات

۱-۶- سوالات تحقیق

1. 1. آیا استراتژی های کسب و کار در سازمان به درستی تعریف شده است؟