* شاوار دو شاوار اِ یک رِشیایَه مری کلیل دار شاوار کوشیایه
«تاریکی شب در تاریکی شبی دیگر به هم آمیخته، انگار کلیددار شب کشته شده است به همین خاطر که سپیده سر نمی­زند». (نجف زاده، ۱۳۹۱: ۱۱۱).
* ایمرو وِ سویره دوسَکَم دیمه او بازی مَکِرد مِه لیوَه بیمِه
«امروز محبوبم را درعروسی دیدم او رقص و بازی می­کرد و من دیوانه­ی او شدم».
نتیجه فال خوب است.
نتیجه کار و مراد و مطلوب تماشایی و اشتیاق برانگیز است از این رو حاصل آن ثمربخش و توفیق آمیز خواهد بود.
ای صاحب فال برای رسیدن به مقصود نباید از وسیله نادرست استفاده کرد. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۸۳).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در مراسم عروسی رقصیدن رواج داشته و علت دیوانگی را رقص خوب یار بیان نموده است.
* گم کی کرماشو، چاله زمینه بیستون خاصه جاگه شیرینه
«کرمانشاه را فراموش کن زیرا پستی و بلندی زیاد دارد. بیستون سرزمین خوب و منزلگاه شیرین است». سفارش می­ کند کار مد نظر کنار گذاشته شود و مهاجرت صورت بگیرد و حالت فعلی به حالت و شرایط جدید تغییر داده شود. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۱۰۱).
مقایسه بین بیستون و کرمانشاه انجام شده و به یکی از مولفه­های سرزمین وطن مناسب اشاره نموده است.
* یا علی هانا، یه دریا نیله ِبسَلمون اِ چنگ کافر ذلیله
«یا حضرت علی(ع) به فریاد برس در منطقه دریایی نیل(مصر) مسلمانان از دست کفار ذلیل و ناتوان هستند، اذیت شده و به تنگ آمده­اند».
شاید به جنگ شش روزه ی اعراب و اسرائیل یا جنگ مصر با انگلیس و فرانسه اشاره دارد.
نتیجه فال بد است.
ای صاحب فال این کار با موانع و تنگناها و مشکلات فراوانی رو به رو است و به خاطر پیامدهای آن در مصراع دوم بیت با اضطراب و هراس از آن کار، یاد می­ کند. (همان: ۱۱۷).
*ایوارَ کونی، گاگا بنونی اَر تو دلت بو کسی چوزونی
«تنگ غروب هنگامی که گاوها را به اصطبل می­برند اگر تو میل داشته باشی هیچ کس با خبر نخواهد شد».
فال میانه است. نتیجه کار پنجاه پنجاه و میانه است و معلوم نیست که دست بدهد یا نه. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۱۵۴).
پنهان کاری در انجام مقصود در موفقیت مؤثر است. یکی از وظایف زاگرس نشینان در غروب، بستن گاوها بوده است. آوردن کنایه «گاو بنون » به جای غروب از جمله کنایات رایج و زیبای زاگرس نشینان بوده است.
* یا همسات بویام، یا ور هناست یا گُلی بویام اَر قِی کراست
«ای کاش همسایه­ات بودم یا در کنارت یا اینکه گلی بودم که بر گوشه پیراهنت نقش بسته است».
نتیجه فال میانه است.
توصیف یک آرزوست که با عشق آمیخته. تحقق مراد معلوم نیست. (همان: ۱۵۳).
همنشینی با خوبان یک رویا محسوب شده که شاید به دلیل وجود طبقات اجتماعی در جامعه و مشکل بودن رابطه طبقات پایین جامعه با طبقات بالای جامعه را نشان می­دهد.
* کراسم چیته ور نمگری دوسی من و تو سر نمگری
«پیراهنم از جنس چیت ،نوعی پارچه ارزان قیمت، است و دوامی ندارد، دوسی من و تو نیز پایدار نیست». (نجف زاده قبادی، ۱۳۹۱: ۱۰۹).
* لَه قَصرِ هاتم، ساتن بارمه دس و لیم نِیه اَرا یارمه
«از شهر قصر شیرین آمده­ام کالا و مال التجاره­ام پارچه از جنس ساتن است. کاری به کارم نداشته باشید آن را برای یارم آورده­ام».
نتیجه فال خوب است.
در این کار موفقیت تنها نصیب تو و خانواده­ات می­ شود. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۱۴۲).
ممکن است زمانی که این بیت سروده شده، قصر شیرین شهری تجاری بوده باشد.
* کُرَلَه مُوشِن یا خدا جنگ بو دوره مشروطه دَس و تفنگ بو
«پسران جوان آرزو می­ کنند و از خدا می­خواهند جنگی اتفاق بیفتد، تا همانند زمان مشروطه بتوانند با استعمارگران خارجی و ایادی داخلی آن­ها بجنگند و از منافع مادی و معنوی میهن خود دفاع کنند».
ای صاحب فال اقدام به این عمل در این شرایط به صلاح شما نیست. شرایط حاضر امکان موفقیت را از شما سلب نموده ­است پس باید منتظر فرصت دیگری بود.
نتیجه فال بد است
حساسیت زاگرس نشینان و آگاهی آن­ها از اوضاع سیاسی کشور بخصوص در زمان مشروطیت حکومت قاجار را نشان می­دهد. (همان: ۱۲۸).
* یسه پیر بیمه، برگم رزیایه گَل گَل نازاران و سام توریانه
«پیر شدم برگ­هایم ریخته شد. دسته دسته نازپروردگان که در سایه­ام آرام می­گرفتند، با من قهر کرده ­اند و در کنارم نمی­مانند».
افسوس که نامه جوانی طی شد وان تازه بهار زندگانی دی شد
آن مر غ طرب که نام او بود شباب فریاد ندانم که کی آمد کی شد
(رباعیات خیام)
انجام این مطلوب در حد توان شما نیست. پس رهایش کن.
نتیجه فال بد است.
به دوران پیری، ناتوانی و نامهربانی با پیران اشاره دارد. حتی ممکن است فرزندی که پدر و مادر از جان برایش مایه گذاشته­اند، او را رها کنند. (آزادبخت، ۱۳۸۷: ۱۴۵).
* بِنَم ای گوچُن بِچَه شماره بِمارِکت بو، سای ای هزاره
«عصایت را در دست بگیر و شمارش کن. ای صاحب هزار گوسفند، گله­ات مبارک باشد».
(دوستی، ۱۳۹۲: ۱۰۴).

۱۴≥

۱۸-۱۵

۱۹≤

سیپروفلوکسازین(CEP)

۵

۱۵≥

۲۰-۱۶

۲۱≤

۳-۸-بررسی مقاومت افزایش یافته به جنتامایسین و استرپتومایسین
باکتری های مشکوک به HLGR با روش غربالگری دیسک دیفیوژن جداسازی شدند. در این روش ابتدا یک کشت تازه با غلظت نیم مک فارلند تهیه شده و با سوآپ استریل بر روی محیط کشت مولرهینتون آگار کشت خطی داده شد.سپس دیسک های جنتامایسین (۱۲۰ میکروگرم) و استرپتومایسین(۳۰۰ میکروگرم) بر روی محیط کشت قرار داده شدند. پلیت ها در ۳۷ درجه ی سلسیوس و به مدت ۲۴ ساعت گرم خانه گذاری شد.سپس قطر منطقه ی عدم رشد با خط کش اندازه گیری شد. مقاومت با رشد کامل در اطراف دیسک گزارش شده و حساسیت با منطقه ممانعت از رشد بیشتر از ۱۰ میلی مترگزارش شد. مناطق ممانعت از رشد بین۷ تا۹ میلی متر نیز به عنوان حدواسط در نظر گرفته شدند. از E.faecalis ATCC 2912 به عنوان شاهد حساس و از E.faecalis 51299 به عنوان شاهد مقاوم و کنترل استفاده شدند.
۳-۹-اجرای PCR
۳-۹-۱-آماده سازی واستخراج ژنوم
از روش جوشاندن جهت استخراج ژنوم باکتری انتروکوک استفاده شد. در ادامه به شرح روش انجام شده برای استخراج ژنوم انتروکوک ها پرداخته می‏شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۹-۱-۱-جوشاندن
۱)۱۵۰ میکرولیتر سرم فیزیولوژی را در میکروتیوپ ۵/۱ میلی لیتری استریل ریخته شد.
۲) یک لوپ از کشت خالص باکتری به میکروتیوپ انتقال داده شد.
۳) به مدت ۱ دقیقه ورتکس دستی انجام شده تا مخلو ط یک دستی از باکتری و سرم فیزیولوژی ایجاد شود.
۴) میکروتیوپ به مدت ۲۰ دقیقه در آب جوش با دمای ۱۰۰ درجه سلسیوس قرار داده شد .
۵) به سرعت میکروتیوپ در دستگاه سانتریفیوژ با دور ۱۳۰۰۰ به مدت ۱۵ دقیقه قرار داده شد.
۶) محلول رویی که حاوی DNA باکتری می باشد به کمک سمپلر با دقت جدا کرده و به یک میکروتیوپ استریل دیگر انتقال می دهیم .
۷) در نهایت، محصول استخراج شده روی ژل آگاروز ۱ درصد الکتروفورز شد.
۳-۱۰-اندازه گیری غلظت DNA ژنومیک تخلیص شده به روش کمی
با این روش می توان غلظت نمونه DNA را به کمک جذب نوری آن در طول موج nm260 و با بهره گرفتن از رابطه زیر به دست آورد. به این منظور از دستگاه اسپکتروفوتومتر(Termo scientific price)Drop_ Nano استفاده شد. چنانچه در مراحل استخراج DNA ، از RNase برای از بین بردن RNA استفاده شده باشد ، جذب نوری در nm 260 ،فقط میزان DNA را نشان خواهد داد . در این طول موج یک واحد جذب ، معادل ۵۰ میکروگرم DNA در هر میلی لیتر است . جذب نوری در طول موج nm280 نیز وجود پروتئین در نمونه را اثبات می کند . جذب اشعه ماوراء بنفش برای بررسی خلوص DNA حاصل هم استفاده می شود . به این صورت که با بررسی نسبت جذب نوری نمونه در nm260 به جذب آن در nm280 می توان خلوص DNA استخراج شده را تعیین کرد . چنانچه عدد به دست آمده از این نسبت بین ۲-۵/۱ باشد ، DNA خالص ، و اگر کمتر از ۵/۱ باشد ، نمایانگر آلودگی نمونه استخراج شده با پروتئین خواهد بود . اعداد بالاتر از ۲ نشانگر آلودگی با فنل یا RNA هستند.
نکته :جذب نوری در طول موج nm230،شاخص آلودگی نمونه با اوره و یا اجزاءآروماتیک پروتئین ها می باشد . اساس UV اسپکتروفتومتری می تواند به طور اتوماتیک غلظت DNA رابا استفاده از جذب نوری در طول موج nm260 ، محاسبه کند . به این صورت که پس از آماده سازی نمونه و قرار دادن آن در مکان قرار گیری نمونه ، دستگاه غلظت نمونه مورد نظر را در طول موج مربوطه محاسبه می نماید.
۳-۱۱- اندازه گیری کیفی غلظت DNA ژنومیک
جهت تایید وجود ژنوم در نمونه استخراج شده ،پس از ترکیب محصول استخراج ژنوم با Buffer Loading به نسبت ۵ به ۱ به کمک سمپلر در چاهک ها ریخته شد . درب تانک الکتروفورز (Rad Bio) را بسته و برای مدت ۵ دقیقه ولتاژ را بر روی V 100 تنظیم کرده و سپس برای مدت ۴۰ دقیقه ولتاژ را بر روی ۸۰ رسانده می شود، سپس ژل در دستگاه Gel documantion خوانده شد.
۳-۱۲-انتخاب و سنتز پرایمر
برای این منظور کلیه مقالات قابل دسترسی مربوط به تشخیص وجود سه ژن aac(6′)-Ie-aph(2”)-Ia و aph(3′)-IIIa و ant(4)-Ia به روش مولکولی (PCR) مطالعه شد. با بررسی و انتخاب پرایمر های مورد نظر جفت پرایمرهای ارائه شده در مقاله رفرانس، جهت تعیین میزان همولوژی ناحیه انتخاب شده با ژنوم سایر گونه ها ی مختلف باکتریایی و از سایت اینترنتی به نام http://www.ncbi.nlm.nih.gov و Blast استفاده و تعیین ترادف انجام گردید . همچنین جهت ارزیابی خصوصیات پرایمرها از نظر لوپ و از برنامه نرم افزارهای مولکولی Oligo و Gene runner استفاده گردید. سرانجام جهت سنتز سکانس نوکلئوتیدی پرایمر به شرکت تحقیقاتی سینا کلون (سینا ژن ) سفارش ساخت داده شد.
جدول(۳-۶) پرایمرهای استفاده شده برای پیدا کردن سویه های انتروکوکی مقاوم به آمینوگلیکوزیدی

ژن موردنظر

توالی پرایمر (bpطول قطعه(

aac(6′)-Ie-aph(2″)-Ia

۵’-CAGGAATTTATCGAAAATGGTAGAAAAG-3′ 369
۵’-CACAATCGACTAAAGAGTACCAATC-3′

aph(3′)-IIIa

بر کسی پوشیده نیست که شیخ صدوق از آنچنان اندوخته‌ی علمی برخوردار بوده که کمتر کسی را می‌توان به راستی باوی مقایسه نمود چرا که بیش از سیصد کتاب و رساله در رشته‌های مختلف علمی تالیف کرده و کتابخانه‌ی صاحب بن عباد در شهرری، این گنجیه‌ی آثار نفیس و گرانقدر علمی را، همواره در اختیار داشته است.^[۱۲۰] شیخ صدوق در میان دانشمندان شیعه، در وسعت معلومات و کثرت کتب و آثار علمی کم نظیر بوده است. شیخ طوسی، صدوق را (حافظ‌حدیث) و (رجالی‌بصیره) و (ناقد اخبار) می نامد و می‌گوید: (در میان اساتید قم، مانند وی از نظر قدرت حفظ و کثرت دانش دیده نشده است چنانکه در حدود سیصد اثر دارد و فهرست کتب وی مشهور است.^[۱۲۱] نجاشی کتاب شناس بزرگ شیعه، صدوق را فردی ((کثیر التالیف)) دانسته و در کتاب خود در حدود دویست کتاب از او نام برده است.^[۱۲۲] شیخ‌صدوق هنگام تالیف کتاب ((من لا یحضره الفقیه)) بنا به ادعای خود، دویست و چهل و پنج کتاب تالیف کرده و شریف ابوعبدالله، مصاحب وی، توانست اجازه‌ی نسخه برداری و روایت آن‌ها را از مولف بگیرد.^[۱۲۳]
در مقدمه کتاب الهدایه، فهرستی شامل دویست‌و‌سی و یک عنوان از آثار شیخ صدوق به چاپ ‌رسیده است، که به ترتیب حروف الفبا از کتاب ((ابطال الاختیار و اثبات النص)) آغاز می‌شود و با کتاب الهدایه، به پایان می‌رسد.^[۱۲۴] محققان دیگری از قدیم تا امروز نیز آثار شیخ صدوق را در کتابهای خود نام برده‌اند.^[۱۲۵]
۳-۳- ویژگی های آثار شیخ صدوق:
شیخ صدوق در مسائل توحید و اصول دین همان متن اخبار و نص آیات قرآن را ذکر کرده و کمتر دیده می شود که پیرامون نوشته ها ، قلم فرسایی کرده و از فکر خود چیزی نوشته باشد. این موضوع از مطالعه‌ی کتاب ((توحید)) صدوق کاملاً آشکار است. از این رو پاره‌ای گمان برده‌اند که این روش به جهت عدم بضاعت فکری و علمی وی بوده و شیخ توانایی نداشته چون متکلمین و فلاسفه و بزرگان عصر خود در موضوع عقاید قلم فرسایی کند و یا مطالب را در سلک قیاس و استدلال منطقی در آورد و چون متفکرین عصر خود وارد بحث و استدلال گردد و همین امر سبب شد تا در کتب رجال وی را در زمره‌ی اخباری ها به شمار آورند ولی با کمی تامل روشن است که شیخ نه عاجز از استدلالهای منطقی و فلسفی بوده و نه اخباری است، بلکه فیلسوفی دینی و مجتهدی عالی مقام است و در مقام تحقیق و بحث از همه‌ی فقهای متاخر، برتری دارد.^[۱۲۶]
این روش صدوق که بیان اخبار و آیات می‌باشد دقیقاً وی را از دیگر علما و فقها جدا کرده ، و به همین جهت از نظر پرورش دینی، دارای مکتب مخصوص و مشخصی می باشد.^[۱۲۷]
تامل در اسامی کتابهای‌صدوق نشان می‌دهد که وی از بحث‌گوناگون علوم دینی آگاه و در آن‌ها صاحب نظر بوده است و هدف اصلی‌اش از تالیفات رفع نیازهای علمی و تحقیقاتی طبقات‌مختلف مردم بوده است. از ملاحظه‌ی اسامی کتب وی خاصه کتابهای باقی مانده، آشکار است که آثار او بیشتر رنگ حدیثی و فقهی و کلامی دارد.^[۱۲۸]
تعدادی از آثار صدوق با عنوان ((مسائل)) تالیف شده است که این از مرجعیت علمی او و کاربردی بودن آثارش در آن عصر حکایت دارد. بسیاری از‌آثار شیخ صدوق در پاسخ به درخواست‌های دانشمندان و علاقه مندان به حدیث نگاشته شده است که تعامل خوب وی را با علمای معاصرش نشان می‌دهد. از این کتب می‌توان به ((عیون اخبار الرضا)) و ((من لا یحضره الفقیه)) و ((رساله‌ی اولی)) اشاره کرد.^[۱۲۹] و از همه مهمتر کتاب ((کمال‌الدین و اتمام النعمه)) است‌که شیخ صدوق آن را به امر مستقیم امام عصر(عج) نگاشته است.^[۱۳۰]
تعداد دیگری از‌آثار شیخ صدوق درباره‌ی مسائل اخلاقی می‌باشد. به طور مثال شیخ، کتابی درباره‌ی ((حقوق‌برادران دینی در اسلام)) دارد که به ((مصادقه الاخوان)) مشهور است که مشتمل بر سی‌باب‌می‌باشد که در آن حقوق مومنان در قبال یکدیگر و ایجاد روابط حسنه میان ایشان از طریق اخلاقیات بیان شده است.^[۱۳۱]
از آثار به جای مانده از شیخ صدوق چنین برمی‌آید که او در نقل روایات به صورت ((مستند)) بسیار دقیق و امانت دار است به جز کتابهای ((من لا یحضره الفقیه))، ((الهدایه فی الاصول))، ((‌فروغ)) و ((المتفع))، که در آن پاره ای از احادیث مرسل^[۱۳۲] وارد شده ولی در دیگر آثار شیخ، مستند بودن احادیث اصلی علمی است که به شدت مورد توجه وی بوده است. علاوه بر این شیخ صدوق در بیان نظریات علمی استادانش، همه جا نظریات فقهی و کلامی و رجالی آنان را با انتساب به خودشان نقل می‌کند.^[۱۳۳]
همان‌طورکه از آثار شیخ صدوق پیداست وی در سه حوزه‌ی اعتقادی، اخلاقی و فقهی اسلام، تالیفات متعددی دارد. یکی از ویژگی‌های آثار وی نظم و جهت است که تالیفات او را به آثاری ارزشمند و هدفمند بدل کرده است و در اکثر این آثار جهت خاصی پیگیری شده است و مسائل نیز به تبع آن، متناسب با همان جهت تنظیم گشته به‌گونه‌ای‌که به آن جهت و سیستم خاصی داده شده است که البته این جهت تنها با کمی دقت به نظر می‌رسد و ممکن است از دید برخی پوشیده بماند.^[۱۳۴]
از سوی دیگر آثار صدوق به عنوان ستاره‌ای درخشان به فرهنگ شیعه نور بیشتری می‌بخشد، تسلط ساده و روان ایشان بر مجموعه عقاید شیعی و روایات مشایخ شیعه در آن زمان است.^[۱۳۵]
۴-۳- شرح مختصری از برخی آثار شیخ صدوق:
کتب شیخ صدوق را از نظر فقهی، اخلاقی و اعتقادی می‌توان تقسیم بندی کرد. کتبی نظیر “من لا یحضره الفقیه”، “الفسال”، “علل الشرایع” و “مدینه العلم” را می‌توان در زمره‌ی آثار فقهی قرار داد. آثاری نظیر “الامالی”، “صفات الاشیعه” و “فضائل الشیعه” را جزو کتب اخلاقی و کتاب‌های “التوحید”، “کمال الدین و تمام النعمه” و “الاعتقادات” جزو آثار اعتقادی شیخ صدوق محسوب می‌شوند.
از برخی دیگر از آثار شیخ صدوق می‌توان به “نوادر الصلات”، “کتاب الزکات”، “کتاب الخمس”، “حق الحداد”، “الجزیه”، “فضل المعروف”، “جامع الحجج”، “فضل الصوم”، “الفوائد”، “کتاب الفطر”، “کتاب الاعتکاف”، “کتاب الدیات”، “کتاب الحدود”، “کتاب السکنی”، “التجارات”، “السلطان”، “الملاحی”، “العلوم”، “النکاح”، “الوصایا”، “الوقف”، “الوضو”، “المیاه”، “الاغصال”، “فقه الصلات”، “فضل المساجد”، “فرایض الصلات”، و غیره اشاره نمود که متأسفانه اکثر این کتب در دسترس نمی‌باشد.
۱- من لا یحضره الفقیه:
مهمترین اثر به جای مانده از شیخ صدوق، کتاب ((من لا یحضره الفقیه)) است که به عنوان دومین کتاب از کتب اربعه‌ی شیعه به حساب می‌آید.^[۱۳۶] این کتاب بنا به پیشنهاد، ابو عبدالله محمد بن حسن علوی معروف به (نعمه) در شهر ایلاق توسط صدوق به رشته‌‌تحریر در آمد و به سیاق کتاب((من لا یحضره الطبیب)) (کسی که پزشکی در دسترس ندارد) تالیف محمد بن زکریای رازی ، نگاشته شده است.^[۱۳۷]
این کتاب در ششصد و شصت و شش باب و شمار اخبار آن پنج هزار و نهصد و شصت و سه خبر و شمار افرادی که از آنان حدیث نقل شده است،‌ پانصد و ده محدث و بعدها حدود هشتاد فقیه بر آن شرح نوشته‌اند و در حدود سیزده نفر محقق هم حواشی بر آن نگاشته‌اند.^[۱۳۸]
چنانچه از مقدمه‌ی کتاب بر می‌آید این اثر در حکم رساله‌ی علمیه‌ی شیخ صدوق به شمار می‌رود که برای مردم عادی و به اصطلاح مقلدان مسائل شرعی تالیف شده است.^[۱۳۹]
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وی در مقام انگیزه‌ی نگارش کتاب می‌نویسد: (( چون دست قضای الهی مرا به بلاد غربت کشاند و بنا به تقدیر خدایی، به قصبه‌ی ایلاق در سرزمین بلخ وارد شدم، در این نقطه شریف الدین ابو عبدالله معروف به نعمت، بر من وارد شده به طوری‌که از مصاحبت با او سینه‌ام گشوده شد و این کتاب را برای وی با حذف سند نوشتم تا طرق آن زیاد نشود اگر چه فواید آن زیاد است.^[۱۴۰]
گرچه سفارش دهنده‌ی تالیف کتاب به شیخ صدوق، عالمی دینی است، تردیدی نیست که این کتاب برای کسانی تالیف شده که فقیهی در دسترس ایشان نبوده، یعنی همان مردم عادی که برای دانستن فتاوی دینی به فقها و مراجع مذهبی مراجعه می‌کردند و اگر آنها را در دسترس نیستند، با مراجعه به رساله‌های علمیه‌ی آنها به حل مشکلات خود اقدام می کنند و برای درک ساده تر، این کتاب را با حذف سند یا تعلیق آن بیان کرده است تا استفاده از آنها برای مردم آسان‌تر باشد.
وی به جهت سند دار کردن روایات، کتابی موسوم به ((مشیخیه الفقیه)) را نگاشت و در انتهای ((من لا یحضره الفقیه)) قرار داد.^[۱۴۱] این رده‌بندی را شیخ حر عاملی با رده بندی الفبایی در انتهای ((وسائل الشیعه)) آورده که شامل سیصد و نود و سه طریق است.^[۱۴۲]
البته لازم به ذکر است که با توجه به تلاش صدوق در مستند کردن روایات ، حدود سه هزار و پانصد حدیث از شش هزار حدیث این کتاب مستند شد و حدود دو هزار و پانصد حدیث سند مستقل ندارد که این روایات را به اصطلاح ((مرسلات صدوق)) می نامند.^[۱۴۳]
برخی از دانشمندان شیعی، شرح ها و حاشیه هایی بر این نگاشته‌اند.^[۱۴۴] در ضمن احادیث صحیح این کتاب در کتابی موسوم به ((صحیح من لا یحضره الفقیه)) به زبان فارسی گردآوری شده است و هزار و ششصد و چهل و دو حدیث را تصدیق نموده است.^[۱۴۵]
۲- الامالی:
امالی جمع املاء به معنی دیکته کردن است، امالی گونه‌ای کتاب حدیث است که روایات آن حاصل املای شیخ به شاگردان خود و نیز مستمعان حدیث بوده است به همین سبب به این گونه کتب “مجالس” هم گفته می‌شود.^[۱۴۶]
این‌ کتاب‌ که به ((المجالس))^[۱۴۷] یا ((عرض ‌المجالس))^[۱۴۸] و ((العرض ‌عن ‌المجالس)) ^[۱۴۹] خوانده شده است، مجموعه‌ی نود و هفت مجلسی است که شیخ صدوق آن را در بین سالهای (۳۶۷ هـ.ق) تا (۳۶۸ هـ.ق) در شهرهای طوس، نیشابور و ری نگاشته است و این سخنرانی ها با سخنرانی های معمولی کاملاً متفاوت است زیرا، در این گونه سخنرانی ها تنها طالبان علم و راویان و محدثان شرکت می‌کردند و تمام مطالب و سخنان استاد بدون کم و کاست عیناً توسط حاضرین نگاشته و در پایان جلسه به صورت کتاب در می‌آمد و در این مجالس از ابتدا تا انتها به جز آیات و احادیث، سخن دیگری گفته نمی‌شد و به همین دلیل این‌گونه سخنرانی‌ها جنبه‌ی سندیت پیدا می کرد و مورد استناد علما و دانشمندان و مورخان و محققان قرار می‌گرفت.^[۱۵۰]
اخباری که شیخ صدوق در این کتاب آورده است از اساتید دو فرقه اخذ گردید که اکثر آنها جنبه‌ی تاریخی و اخلاقی دارد و فضائل خاندان پیامبر را حتی از زبان مخالفان مذهب روایت کرده است.^[۱۵۱]
ناگفته نماند که یکی از مجالس مهم این کتاب مجلس نود و سوم است که مطالب آن همگی با تاثیر از آیات و روایات تقریر شده و اصل مجلس و محتوای مباحث آن مربوط به شرایط مذهب شیعه است. فضائلی که هر شیعه‌ی واقعی باید آن را بیاموزد، در کنار رذایلی که در شان یک شیعه نیست آورده شده است.^[۱۵۲]
تبحر شیخ‌صدوق را در جمع‌ آوری و حفظ احادیث دو فرقه و شگفتی حافظه‌ی وی را می‌توان در این کتاب مشاهده کرد. زیرا وی مطالب‌کتاب را همراه با سلسله سند احادیث آن از حفظ قرائت می‌کرده و شاگردانش می‌نوشتند.^[۱۵۳]
۳- الخصال:
یکی از کارهای ابتکاری شیخ صدوق تالیف کتاب ((الخصال)) است. این کتاب که در نوع خود بی نظیر است، در برگیرنده‌ی سخنان حکمت آمیز، حوادث تاریخی، احکام فقهی، نصایح و مواعظ عبرت انگیز، حقایق علمی و گوهر ناب معنوی است.^[۱۵۴]
صدوق این کتاب را با خصال یگانه آغاز کرده و سپس به ترتیب تا خصال چهار گانه آورده است.^[۱۵۵] لذا طبقه بندی روایات از باب واحد شروع شده و تا فوق هزار ادامه پیدا می‌کند و این روش قبل از صدوق سابقه نداشته است.^[۱۵۶]
محقق‌معاصر آقای علی اکبر غفاری که در احیای آثار صدوق نقش به سزایی داشته است می‌نویسد: (( کتاب خصال با همه‌ی کوچکی حجم اش، دایره المعارفی است که دانشهای فراوانی را از معارف دینی و احکام حلال‌و‌حرام در برگرفته و حاوی مطالبی است که هیچ مجتهد، ادیب، مورخ، مفسر، واعظ سخنگو، گوینده‌ی بلیغ، فیلسوف الهی، سیاست مدار و طبیب حاذق از آن بی نیاز نیست. ))^[۱۵۷]
به‌نظر‌می‌رسد کتاب‌خصال از تالیفات دوران جوانی تا میانسالی‌شیخ باشد زیرا خود ابن بابویه در کتاب ((من لا یحضره الفقیه))^[۱۵۸] و (( التوحید))^[۱۵۹] پس از ذکر روایاتی به وجود آنها در کتاب خصال اشاره کرده است.
این کتاب دارای هزار و دویست و پنجاه و پنج حدیث است که در بیست و شش باب مجزا تنظیم گردیده و روایات آن از نظر موضوع بسیار گسترده است و مطالبی درباره‌ی هر یک از موضوعات اخلاقی و اعتقادی دربر دارد که به شکل کلی با اعداد در ارتباط اند و روایات کتب با سند کمال بیان شده است و متن روایات بدون هیچ گونه توضیح از ناحیه‌ی مولف آورده شده است.^[۱۶۰]
۴- معانی الاخبار:
در این کتاب مفاهیم روایات بیان‌گردیده و فهم و درک خوانندگان را نسبت به معارف دین و معانی احادیث بالا برده است تا آنان بتوانند با درک درست روایت کرده و کسب معرفت را به عالی‌ترین درجات برسانند تا به ایمانی عمیق نایل گردند و از جرگه‌ی ناقلان و راویان بی بصیرت خارج شده، در حلقه‌ی علمای ربانی و فقیهان و حدیث شناسان در آیند.^[۱۶۱]
همان‌گونه که از نام کتاب برمی‌آید محتوی کتاب شامل روایاتی است که در توضیح لغات و تعابیر مشکل روایات دیگر و بعضاً لغات مشکل قرآن وارد شده است.^[۱۶۲]
صدوق انگیزه‌ی خود از تالیف این کتاب را با ذکر سه حدیث از صادقین(ع) آغاز می‌کند و علت نام گذاری این کتاب و فلسفه‌ تدوین آن را روشن می‌سازد.^[۱۶۳]
کتاب معانی‌الاخبار، در بردارنده‌ی هفتصد و هفتاد و نه حدیث است که شیخ صدوق آنها را ضمن چهارصد و سی باب تدوین کرده است. لذا بسیاری از باب‌های کتاب بیش از یک یا دو حدیث در بر ندارند. از کارهای دیگر شیخ صدوق توضیحات نسبتاً مفصل فقهی، کلامی و تفسیری است که ذیل برخی از روایات دیده می شود.^[۱۶۴]
۵- التوحید :
چنانچه از نام کتاب برمی‌آید، صدوق در تالیف آن، روایات مربوط در موضوع، توحید و خداشناسی را گردآوری کرده است. احادیث توحید از سنگین‌ترین روایات اعتقادی است که فهم و درک آن نیاز به دانش و تیزهوشی فراوان دارد.
صدوق در سایه‌ی نبوغ ذاتی خود به جمع آوری روایات توحید همت گماشت و هر کجا که لازم بود با عنوان ((قال مصنف هذا الکتاب…)) به توضیح روایات مشکل پرداخته است.^[۱۶۵]
شیخ صدوق این کتاب را به قصد تقرب به خدا ، در رد کردن آراء کسانی نوشته است که شیعه را اهل جبر و تشبیه دانسته و در این سخن ناصواب به اخبار و روایاتی استناد جسته‌اند که از تاویل آنها کاملاً بی اطلاع بوده‌اند.^[۱۶۶] هم چنین وی ، خود درباره‌ی انگیزه‌ی نگارش این کتاب می‌نویسد: (( امری که موجب گشت این کتاب را به رشته‌ تحریر در آورم ابن بود که دیدم برخی از مخالفان به علمای شیعه نسبت جبر و تشبیه می‌دهند و دلیل آن هم روایاتی است که در کتب شیعه دیده اند، روایاتی که جاهل به تفسیر دقیق آن بودند و معانی دقیق آن‌ها را نشناخته‌اند و در نتیجه به تاویل غلط آن پرداخته اند، بدون آن که الفاظ آن روایات را با الفاظ قرآن تطابق دهند. آنان با این کار، چهره‌ی مذهب ما را در برابر مردم زشت و ناپسند جلوه داده‌اند و به انکار حجت‌های الهی امامان وادار کرده‌اند. پس من با قصد تقرب به درگاه الهی به تالیف این کتاب در موضوع توحید و نفی جبر و تشبیه اقدام کردم، در حالی که از ذات مقدس الهی کمک می‌طلبم و بر او توکل می‌کنم و او برای من بس است که چه وکیل خوبی است)).^[۱۶۷]
مصحح کتاب توحید درباره‌ی ارزش کتاب می‌نویسد : ((این کتاب از بهترین کتابهایی است که در زمینه‌ی معرفت الهی تالیف شده است. برای کسی که آن را مطالعه می‌کند، اصول علمی و برهان‌های عقلی مورد تایید آیات و روایات وارده از ائمه‌ی معصوم(ع) را نمایان می سازد و در آن بحث‌های روشنی است که به راه حق راهنمایی می‌کند و براهین رسایی‌که در مسیر اصول اعتقادی و شناخت خدای سبحان، به راه راست دلالت دارد، چرا که مولف آن ابوجعفر صدوق، محدثی صادق و عالمی ربانی به تمام معنی کلمه است.^[۱۶۸]
۶- کمال الدین و تمام النعمه:
یکی از‌ آثار ارزشمند و مفید شیخ صدوق کتاب((کمال‌الدین و تمام النعمه)) است. این کتاب‌که تاکنون بارها به چاپ رسیده جامع ترین و کامل ترین کتاب پیرامون اثبات وجود امام زمان (عج) با دلایل عقلی و نقلی است . در این کتاب از آیات قرآن و روایات معصومین و تاریخ انبیاء به شیوه ای بدیع استفاده شده است و طول عمر حضرت ولی عصر(عج) با استدلال منطقی و عقلی و استناد به روایات معتبر به اثبات رسیده است و به اشکالات و شبهات مربوطه پاسخ لازم و کافی داده شده است. ارزش و اعتبار این کتاب، گذشته از جامعیت و استحکام مطلب ، نزدیکی زمان تالیف آن با آغاز غیبت حضرت مهدی(ع) است، زیرا این کتاب در سال (‌۳۶۸ هـ.ق) یعنی زمانی که سن مبارک آن حضرت حدود یکصد و سیزده سال بود تالیف شده است.^[۱۶۹] نام دیگر این کتاب ((کمال الدین و تمام النعمه فی الغیبه))^[۱۷۰] است که از آیه‌ی شریفه‌ی ((الیوم اکملت لکم دینکُم و اتممت و علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا)) (امروز دین شما را برایتان کامل ساختم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را آیین شما پسندیدم).^[۱۷۱] اقتباس گردیده است.
صدوق در یکی از سفرهای خود به نیشابور بویژه در ملاقات با شیخ نجم الدین ابوسعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی، متوجه این حیرت شد و در نتیجه نیاز به تالیف کتابی در اثبات غیبت امام عصر(عج) را احساس کرد و تصمیم داشت که پس از مراجعت به ری به تالیف کتاب دست زند ولی به واسطه‌ی رویایی که در نیشابور دید و دستوری که در این خصوص از امام عصر(عج) دریافت نمود، بلافاصله تالیف کتاب را در نیشابور آغاز کرد.^[۱۷۲]
با ‌نگاهی به ساختار کتاب‌روشن می‌شود‌که دو بخش مقدمه و متن اصلی، کاملاً مجزا از یکدیگرند. در مقدمه صدوق، درباره‌ی جهان‌بینی شیعه و ضرورت شناخت امام عصر(عج) سخن بر میان می‌آورد و شبهات مخالفین امامیه، بویژه زیدیه و واقفیه و نیز منکران وجود امام عصر(عج) را بیان‌می‌کند و با تکیه بر استدلال‌ها خود یا صاحب نظرانی مانند (ابن قبه) و (نوبختی) به شبهات پاسخ می‌دهد.^[۱۷۳]
شاید بتوان گفت که بیشترین‌بهره‌ای که‌می‌توان از این کتاب در موضوع تاریخ شیعه برد، آگاهی از اختلافات درون گروهی تشیع، بویژه درگیری های کلامی شیعه‌ی امامیه با گروههایی هم چون زیدیه و پیروان جعفر بن علی (معروف به جعفر کذاب) برادر امام حسن عسگری(ع) است.^[۱۷۴]

و اگر حکم کردید عدالت را شعار خود قرار دهید و قدرت و هیبت خداوند را به یاد داشته باشید .
و این بیت هم اشاره ای است به آیه قرآن کریم [ و اِذا حَکَمتُم بَینَ النّاسِ اَن تَحکُموا بِالعَدلِ ] ^[۱۳] .
( قرآن کریم ، النساء ، ۴/۵۸)
و همواره یکدیگر را به سوی حق نصیحت کنید و کریمانه تلاش کنید و از صبر و ایمان استمداد بطلبید .
و این بیت اشاره ای است به آیه قرآن کریم [ و تَواصَوا بِالحَقِّ وَ تَواصَوا بِالصَّبرِ ] ^[۱۴] ( قرآن کریم ، العصر ، ۱۰۳/۳ )
۵-۳- عالم ، تجلی گر قدرت لایزال الهی
ای همه هستی ز تو پیدا شده خاک ضعیف از تـو تــوانا شده
زیــر نشیــن علمـت کاینات ما به تو قائم چو تو قائم به ذات
( آیتی ، ۱۳۷۱ هـ ، ص ۳)
خواست و اراده الهی در آفرینش این گونه بوده است که انسان به تدریج متولد شوند و سپس با مرگ جا به جا شوند و این گردش و جابه جایی در جان به عنوان یک اصل و حکمت عالیه و بی شائبه برقرار بماند . تمام حوادثی که در جهان هستی رخ می دهد همه در ید قدرت اوست او می گریاند و او
می خنداند و مرگ و زندگی همه در اختیار اوست . بی اذن و اراده او حتی برگی از درخت نمی افتد .
و این که سرشته ی همه امور از ازل تا ابد همه به ذات اقدس او منتهی می گردد .
و این حکمت بی بدیل از قرآن کریم سرچشمه می گیرد که : [ فَاللهُ هُوَ الوَلِیُّ و هُوَ یُحیِ المَوتی و هُوَ علی کُلِّ شیءٍ قَدیرٌ ^[۱۵] ] ( قرآن کریم ، شوری ۴۲/۹)
اسماعیل صبری در قصیده « عام الله » این چنین قدرت خداوند را بازگو می کند :
یا ابنَ حواءَ مَن أمَاتَ وَ أحیَا وَ اقتِــدَراً أحـاطِ بالاکوانِ
یَبعَثُ الارضَ کلَّ عَامٍ فَتَحیَا بعد مَوتٍ بَهِیجَهَ^[۱۶] الاغصانِ
تَنبِتُ اَلحبَّ و الثِّمَارَ وَ تَزهُو ^[۱۷] فــی بِسَاطٍ مُرَصَّعِ الألوانِ
( صبری ، بی تا ، ص ۵۹)
ای فرزند آدم چه کسی می میراند و زنده می گرداند و با قدرت بر جهان احاطه دارد .
و این بیت اشاره ای به آیه قرآن کریم [ اِنَّه و هُوَ اماتَ و احیاء^[۱۸] ] ( قرآن کریم ، نجم ۵۳/۴۴)
آیتی در همین معنا چنین سروده است :
آن چه تغییر نپذیرد تویی و آن که نمرده ست و نمیرد تویی
( آیتی ، ۱۳۷۱ هـ ، ص ۳)
و زمین را هر ساله بر می انگیزاند و بعد از مرگ آن را زنده می گرداند در حالی که شاخه هایش تازه و سرسبز است .
و چه زیبا شاعر در این بیت از آیه قرآن کریم استعانت جسته : [ یُخرِجُ الحَیَّ مِنَ المِیَّتِ و یُخرِجُ المَیِتَ مِنَ الحَیِّ و یُحیِ الاَرضَ بَعدَ مَوتِها و کَذلِکَ تُخرَجونَ ^[۱۹] ] ( قرآن کریم ، روم ۳۰/۱۹)
دانه ها را از دل خاک مرده می رویاند و گیاهان سرسبز در فرش رنگارنگ زمین پرورش می دهد.
سعدی علیه الرحمه در دیباچه گلستان همین مضمون را چنین آورده اند . فراش باد صبا را گفته تا فرش زمردین بگسترد و دایه ی ابر بهاری را فرموده تا نبات در مهد زمین بپرورد . ( سعدی ، ۱۳۶۸هـ ، ص ۳)
و خداوند عزوجل چون خواست خداوندی خویش را نمایان سازد و قدرت خویش را عرضه کند گاهی این قدرت و عظمت را خود آشکار می ساخت و گاهی با اولیای خاص خود متجلی می ساخت که در فرهنگ بشری « کرامت و معجزه » خوانده می شود .
خداوند با این کرامات و معجزات انسان ها قصد داشت دو چیز به بشر نشان دهد : یکی این که در جهان پیرامون ما که همه چیز یکنواخت و با روند طبیعی و خاص خود سپری می شود و قدرت و عظمت خود را به رخ کشید و دیگری این که با نمایش این سلطه و قدرت دائمی خود ولایت تکوینی یا تصوف در خلقت هستی را آشکار سازد .
این ولایت تکوینی در اصل مخصوص و در ید قدرت خداست و اوست که می تواند هر کاری را هر چند از نظر مردم محال و غیر ممکن باشد به مرحله انجام درآورد و در قدرت وی هیچ گونه محدودیت و اندازه ای وجود ندارد . وی قادر مطلق است و توانایی به هر کار و امری را دارد .
شاعر می فرماید :
یمزج الماءَ و هو یجری حَثِیثاً ^[۲۰] فی جَذوعِ النَّبَاتِ بالأدهانِ
کلُّ شَـربٍ له مِــذَاقٌ وَ طَعمٌ قُدرَهٌ أعجزت قُوَی التَّبیَانِ
فَیضُ عِلمِ الحکیمِ رَبِّ البرایا ما بَدَا نُـورُ سِرِّهِ فی جنانِ

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( صبری ، بی تا ، ص ۵۹)
آب را در هم می آمیزد ، و به سرعت در تنه گیاهان با روغن جریان می یابد .
هر نویشیدنی طعم و مزه خاصی دارد ، قدرتی که از دایره قدرت توضیح و تفسیر خارج است .
بسیاری از علوم و حکم الهی در ورای پرده ی ناشناخته هاست و راز آن برای جهانیان آشکار نشده است.
آتش و آب و باد و خاک و سکون همه در امر قدرتت بی چون
( سنایی ، بی تا ، ص ۷۰۶)
وقتی به آفریده های خدا نظر می افکنیم خود را در برابر آن چنان نیروی عظیم می بینیم که
نمی توان برای آن حدی تصور کرد ، بازگشت به مصنوع میلیون ها حقایقی که در عجایب طبیعت و اعماق نفس انسان به امانت نهاده شده ، برای به دست آوردن میزان توانایی پدید آرنده آن ها ، روشن ترین برهان است، و جز از این طریق، چنین نظامی قابل تغییر و تعلیل نیست . ( موسوی لاری ، ۱۳۶۰هـ ، ص ۱۸۹)
توانایی بی مانند او است که عقل در برابر آفریننده این دستگاه عظیم به خضوع وا می دارد ، و هیچ واژه ای نمی تواند ابعاد این قدرت را مشخص سازد ، آن ذات بی همتا آن چنان توانا و مسلط است که به محض این که اراده کند چیزی به وجود آید ، کافی است که فرمان « شو » از سوی او صادر گردد و بلافاصله « خواهد » شد . ( همان )
صبری در ادامه ابیات این چنین می سراید که :
لم یَــدَع ذَرَّهً علی الارضِ إلا ضَـمَّها عِلـمُهُ بأجلَی بیانِ
مَــالِکُ المُلکِ نافِذُ الامِرَفردٌ کلَّ یـومٍ سلطانُهُ فی شَانِ
خَلَقَ الموتَ و الحیاهَ لِتُجزَی طَیِّباتُ الأعمالِ بالإحسانِ
( صبری ، بی تا ، ص ۵۹ )
هیچ ذره ای بر روی زمین نیست مگر این که علم خداوند به آشکارترین شکل آن را در بر گیرد .
هاتف اصفهانی در رابطه با همین مضمون می گوید :
دل هر ذره ای را بشکافی آفتابیش را در میان بینی
( اصفهانی ، ۱۳۴۵ هـ ، ص ۸۹۸)
او مالک هستی است که دستورش اجرا می شود و یکتاست و در هر روز ، به شأن کاری می پردازد.
و این بیت اشاره ای است به آیه قرآن کریم [ کُلَّ یَومٍ هُوَ فی شَأنٍ ^[۲۱] ] ( قرآن کریم ، الرحمن ۵۵/۲۹)
او مرگ و زندگی را خلق کرد تا کارهای خوب را با نیکی پاداش دهد .
و چه زیبا شاعر در این بیت از آیه قرآن کریم استعانت جسته : [ اَلَّذی خَلَقَ الموتَ وَ الحَیوه لیَبلُوَکمُ اَیُّکُم اَحسَنُ عَملاً ^[۲۲] ] ( قرآن کریم ، الملک ۶۷/۲)
خداوند متعال می فرماید : « هر موجودی که در آسمان ها و زمین است ، از فرشته و آدمی و جن و سایر موجودات دیگر ، همه حوائح خود را از او می طلبند و او هر روز در شأن و کاری است . » حضرت رضا (ع) فرمود : « از کار پروردگار آن است که زنده می کند و می میراند و روزی می دهد و کم و زیاد می گرداند و درجات بندگان را رفیع یا خوار و پست می کند . »( بروجردی ، ۱۳۸۰ هـ ، ۷/۳۸-۳۹)
سعدی شیرین سخن نیز چنین سروده است :

۴-۳- جایگزینهای مدرن پیشنهادی
به لحاظ جامعه شناخنی هرکس که در اداره دادگستری و یا در بازداشت موقت باشد و به قولی سر و کارش با قانون بیفتد پس احتمال خیلی زیاد دارد و در بعضی موارد و شرایط گمان و ظن به یقین تبدیل میشود که شخص متهم حتما مرتکب جرمی شده است و بدین لحاظ در بازداشت موقت میباشد، اگر مرتکب جرم نشده است پس چرا در آنجا میباشد و به این طریق قاضی پیش روی خودش یک شخص متهم در بازداشت را میبیند و این سوالات برایش مطرح میشود که گاهی اوقات پاسخ گویی به آن منجر به ضرر متهم و در نهایت صدور رای نهایی نه چندان عادلانه از سوی مرجع صالح رسیدگی کننده میشود با این که شخص واقعا بیگناه است و استحقاق اینگونه مجازات را ندارد و یا اگر مجرم میباشد خیلی کمتر از این مجازاتها حق وی میباشد و به تناسب جرمی که مرتکب شده است، مجازات به نسبت خفیف تری در مقایسه با مجازاتی که قاضی برای او در نظر گرفته است دارد، لذا در اینگونه مواقع که شخص متهم بدون اینکه ارتکاب جرم توسط وی احراز گردد، و قبل از آن با صدور قرار بازداشت توسط دادرس به بازداشت موقت برود ، خیلی متضرر میگردد چه از لحاظ موقعیت اجتماعی و چه از نظر مادی و معنوی و علاوه بر این خشم و کینه یک قاضی را نسبت به وی بر می انگیزد و همین امر باعث میشود که قاضی با یک حس مجازات که نسبت به مجرمان دارد، همین حس را بدون اینکه حتی خودش نیز در یابد در صدور رای و حکم نهایی لحاظ قرار دهد از همین منظر میتوان گفت که جایگزینهای پیشنهادی ارائه شده به لحاظ تنوع آنها میتواند راهگشای مناسبی برای فرار از چنگال این معضل به شمار آید. جایگزینهای پیشنهادی قرار بازداشت موقت را میتوان برای عملکرد بهتر قضاوت دادسراها و اراده آنها مبنی بر خروج از دوراهی گناه کار یا بیگناهی افراد دانست به عبارتی دیگر، هر چند اصل اقتضای تعقیب ایجاب میکند که مقام قضایی میان تعقیب متهم یا عدم تعقیب یکی را برگزینند، از همین رو به نظر مقام قضایی ضروری است تا راهحلهایی متعددی را برای رسیدن به نتیجه مورد نظر برگزیند تا اخلال در نظم جامعه بر اثر ارتکاب جرم را به گونهای مطلوب بتوان مرتفع کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۱- قرار اخذ اسناد هویت یا اشتغال متهم
این نوع قرار که تکیه بر اسناد هویتی و اشتغالی شخص متهم دارد شخص متهم به تسیلم یکی از مدارک هویتی یا اشتغالی خود به مقام قضایی میشود اما در مورد هر متهمی به نظر میرسد که اخذ این اسناد متفاوت باشد برای مثال در مورد شخص تاجر تسلیم کارت بازرگانی وی کفایت میکند همانگونه که پیش تر نیز اشاره شد در مورد این نوع قرار هم یک توافق دو طرفه حاکم می باشد یعنی مقام قضایی قرار نامبرده را صادر می نماید در قبال آن شخص متهم تکلیف پذیرش یا عدم پذیرش آن را بر عهده میگیرد.
البتّه باید اذعان داشت با توجّه به وجود سلسله مراتب در قرارهای تأمین جایگزین بازداشت موقت در این نوع قرارشدت رفتار مجرمانه باید مورد توجّه قرار گیرد چرا که برای مثال در مورد جرمهای سنگینی مثل قتل، جعل، کلاهبرداری و… این نوع قرار نمیتواند ضمانت اجرای مناسبی بهشمار آید حال با وجود این موضوع به نظر میرسد که هدف از تدوین این نوع قرار، تکیه بر جرایم یا غلبهی جنبه عمومی بوده است؛ زیرا در جرایم واجد جنبه خصوصی به لحاظ تضمین حقوق بزه دیده، صدور این نوع قرار تأمین کننده حقوق مزبور نخواهد بود^[۹۸].
۴-۳-۱-۱- ضمانت اجرا
با توجّه به لایحه آیین دادرسی کیفری میتوان ضمانت اجرای این قرار را در دو حالت مجزا مورد بررسی قرار داد^[۹۹] همانگونه که قبلا توضیح داده شد این قرار یک قراردادی است که بین مقام قضایی و فرد متهم منعقد میشود. پس از صادر شدن قرار از سوی مقام قضایی متهم دو حالت را پیشرو دارد یکی پذیرش قرارداد و دیگری عدم پذیرش، که با توجّه به همین دو حالت میتوان ضمانت اجرای متفاوتی را برای شخص متهم در نظر گرفت
۴-۳-۱-۱-۱- ضمانت اجرای ناشی از عدم قبول قرار
پس از صدور قرار از ناحیه مقام قضایی مجبور به تحمیل ضمانت اجرای شدیدتری بر او میباشد یعنی در این صورت مقام قضایی ناگزیر به تبدیل این قرار به قرار کفالت میباشد.
۴-۳-۱-۱-۲- ضمانت اجرای تخطّی از اجرا ی قرارپس از صدور قرار و قبول آن فرد متهم متعهد میگردد که در موارد لزوم نزد مقام قضایی حاضر شود امّا متأسفانه ضمانت اجرای تخطّی از این نوع قرار پیشبینی نشده است که خود به نوعی عدم توجّه تدوین کنندگان لایحه و کاستیهای موجود در لایحه را میرساند. حال باید چه راهکاری در این زمینه اندیشید .با این اوصاف میتوان گفت وقتی که فرد در مورد او قرار اخذ اسناد هویت و یا اشتتغال صادر میشود چه لزومی دارد که آن را نپذیرد و با ضمانت اجرایی چون قرار کفالت روبرو شود .با وجود عدم پیشبینی ضمانت اجرا در مورد تخطّی از اجرای قرار دیگر ضمانت اجرای ناشی از عدم قبول قرار کمتر کارایی پیدا میکند. زیرا فرد متهم با این ترفند نسبت به پذیرش قرار اقدام میکند بعد خود را از ضمانت اجرا رها میبیند.
اگر چه هدف از جایگزینهای قرار باز داشت موقت حمایت از حقوق متهم و آزادیهای او میباشد اما حفظ حقوق بزه دیده و نظم عمومی عدالت کیفری را نیز نباید فراموش کرد .
بنابراین باید ضمانت اجرای مناسبی برای این نوع قرار در راستای هدف عدالت محوری مشخص شود چرا که با وجود عدم وجود ضمانت اجرا برای نقض این تعهد چه کارکردی میتوان برای این قرار متصور شد که به منزله قراری مدرن بتواند تلقی شده و وارد نظام دادرسی کیفری گردد ؛ به جز اینکه بر مشکلات عملی موجود بیفزاید^[۱۰۰].
به نظر نگارنده تدوین کنندگان لایحه آیین دادرسی کیفری در مورد این قرار باید مانند قرارهای پیشین فرد متهم را ملتزم به حضور همراه با تعیین وجه التزام میکردند یعنی اخذ اسناد هویتی و اشتغال، همراه با تعیین وجه التزام، که در این صورت فرد در صورت عدم اجرای تعهد یا ضمانت ضبط وجه التزام تعیین شده روبه رو میگردد .
۴-۳-۱-۲- قابلیت اعتراض
از لحاظ قابلیت اعتراض نیز در لایحه آیین دادرسی کیفری پیشبینی نشده است اما میتوان این طور تصور کرد که در صورت عدم پذیرش قرار و تبدیل آن به قرار کفالت و عدم انجام تعهد در مورد قرار کفالت، ضوابط اعتراض به قرار«جاری است اما در مورد خود دارای از انجام اجرای تعهد هیچ اعتراضی قابل تصور نیست امّا در مورد عدم پذیرش قرار نیز اعتراض به نسبی جریان دارد لذا تدوین کنندگان لایحه میبایست بیشتر در مورد این نوع قرار دقت کنند و با ملاحظه نقاط ضعف این قرار نسبت آنها اقدام نمایند.
۴-۳-۲- ترک معاشرت با افراد خاص
در راستای جلوگیری از اعمال فشار، تبانی، تهدیدات یا خشونتها، قانونگذار معاشرت برخی اشخاص را بر متهم ممنوع اعلام میکند^[۱۰۱] در لایحه آیین دادرسی کیفری این قرار سلبی جایگزین با تعبیر اختصاری ترک معاشرت با افراد خاص پیشبینی گردیده است.در این قرار، فرد متهم از معاشرت با برخی از اشخاص بنابر تشخیص مقام قضایی منع میشود. با این وصف شاید بتوان منظور از اشخاص خاص را، افرادی که به نحوی در ارتکاب جرم دخیل بودهاند یا همچنین شهود و مطلعینی که در اثبات جرم نقش دارند، دانست.هدف از قرارهای جایگزین بازداشت موقت، همانطور که مشاهده میشود جلوگیری از سلب آزادی افراد در مرحلهی تحقیقات و قبل از صدور حکم قطعی میباشد. پس این جایگزینها باید به نحوی باشد که به نظام عدالت کیفری منصفانه لطمه وارد نسازد.
مقام قضایی با توجّه به این قرار در گام اول به دنبال این میباشد که حقیقت دچار کتمان نگردد، زیرا در صورتی که متهم با بعضی از اشخاص در ارتباط باشد ممکن است که با اعمال فشار، وعدهها و… از جانب طرفین حقیقت فاش نشود.
پس با توجّه به این مطالب باید به این نکته نیز اشاره کرد که چهطور ممکن میباشد که متهم با وجود آزاد بودن در جامعه با اشخاصی که مقام قضایی تشخیص میدهد وارد معاشرت نگردد، نظر بر این که قانونگذار با بهره گرفتن از این قرار کنارگذاری سلب آزادی متهم را در پیش گرفته و خواسته است تا ضمن آزاد بودن فرد او را تحت کنترل نظام عدالت کیفری در بیاورد^[۱۰۲] با این وجود تدوین کنندگان در لایحه جدید آیین دادرسی کیفری از اعمال این قرار چشم پوشی نمودهاند که به نظر میرسد این منصفانه نباشد.
۴-۳-۳- اقدام درمانی اختلال روانی- رفتاری
یکی دیگر از قرارهای مدرن جایگزین در ارتباط با بازداشت موقت، قرار اقدام برای درمان اختلالهای روانی- رفتاری میباشد. در بعضی اوقات ممکن است فردی که در مظان اتهام قرار گرفته شخصی باشد که از لحاظ روانی- رفتاری دچار اختلالاتی باشد. تدوین کنندهگان لایحه آیین دادرسی کیفری در جهت حمایت از این افراد گام موثری برداشتهاند، همانطور که قبلاً نیز عنوان شد هدف از سیاست جایگزینهای قرار بازداشت موقت، در راستای اصلاح و تربیت شخص میباشد. حال تدوین کنندگان با عنایت به این نکته با پیش بینی این قرار در صدد حمایت از سلامت افراد و باز پروری آنها از هر جهت میباشند، به همین منظور برای مثال فردی را که دچار اختلال روانی میباشد چنانچه که به جای اصلاح و درمان او به سمت سرکوب و «قرار بازداشت» برویم که این کار به نوبه خود باعث بروز آثار جبران ناپذیری در فرد میشود. به نظر میرسد اغماض تدوین کنندگان از این نوع قرار به منزله این است که این قرار جزیی از قرار بند ۳ ماده ۲۱۷ میباشد.
۴-۳-۴- ممنوعیت از صدور چک در جرایم مرتبط با چک
از جمله قرارهای مدرن جایگزین بازداشت موقت که میتوان آن را پیشنهاد داد، قرار منع صدور چک در مورد جرایم مرتبط با چک میباشد،^[۱۰۳] در این قرار فرد متهم به موجب دستور مقام قضایی از اصدار چک ممنوع میشود و این موارد ممنوعیت نیز به بانک محال علیه اعلام میشود و این بانک نیز مکلف است نسبت به اعلام قرار دادگاه به بانک مرکزی اقدام نماید، از آنجا که این نوع قرار در مورد جرایم ارتکابی در حوزه چک کارایی پیدا میکند میتوان گفت که هدف تدوین کننده گان لایحه از پیشبینی این قرار، توجّه به ابعاد کلی جرایم چک میباشد چرا که در قانون صدور چک این ضمانت اجرا فقط در مورد چک بلا محل همراه با تعیین مدت برای آن پیشبینی شده است در حالی که منظور از قرار مندرج در لایحه مختص به چک بلامحل نمیباشد که این به نظر جامع تر و مفیدتر میرسد.بازپرس در موارد ضرورت که این موارد با نظر او تشخیص داده میشود، با ارائه رسید دسته چک متهم را جهت نگهداری به بانک مربوط ارسال میکند اما نکتهی قابل توجّه در مورد این قرار این است که، چرا تدوین کنندهگان از تعیین مدت ممنوعیت سخنی به میان نیاوردهاند. به نظر میرسد که در این موارد عدم تعیین مدت در راستای پیشبرد هرچه بهتر مقوله اصلاح و پیشگیری میباشد، بدین معنی که مقام قضایی تا هر وقت که برای تحقق این اهداف تشخیص دهد فرد را از صدور چک ممنوع مینماید و با عنایت به لزوم متناسب بودن کیفر با نوع جرم ارتکابی، محرومیت از صدور چک را به عنوان مصداقی از محرومیت از حقوق اجتماعی برای اینگونه مرتکبان به شمار میآید و با این وصف در صدد رویکرد توان گیری از متهمان میباشد.
فصل پنجم
نتیجه گیریدر دهه های اخیر که طرح مباحث حقوق بشر و لزوم رعایت آن بر تمام شاخه های حقوقی از جمله آیین دادرسی کیفری سایه افکنده است، شاهد آن هستیم که نظامهای حقوقی با فرار از چنگال سیستم تفتیشی، به سوی سیستم اتهامی گام بر میدارند و تمام تلاشهای خود را منصرف به عادلانه کردن دادرسی میکنند و سعی بر آن دارند تا حقوق و آزادیهای فردی در کلیه مراحل رسیدگی کیفری رعایت شود. با این وجود زمانی میتوان گفت دادرسی عادلانه محقق میشود که توازن میان مصالح جامعه و متهم برقرار شود و متهم در شرایطی به طور کامل آزاد و در حالی که از تمامی تضمینهای لازم برای دفاع برخوردار است، مورد محاکمه واقع شود.جایگزین بازداشت موقت یک مکانیسم و ابزار مناسب میباشد که در قوانین موضوعه ما نیز از اهمیت خوبی برخوردار است و ما میتوانیم با توجه به وضعیت فرد و شخصیت آنها را به کار گیریم با توجه به نوع جرم و شدت وحدت آن میتوان این نوع اهرم قدرت را اعمال نمود که فرد مجرم با اعمال چنین مجازاتهایی از کرده خود پشیمان شده و در بازسازگاری شدن و اجتماعی شدن وی تاثیر بسزایی داشته باشد از طرف دیگر متضرر از جرم تا حدودی از او جبران ضرر شده باشد و با اعمال مجازات تسلی خاطری حاصل شود حال باید با توجه به نوع جرم ارتکابی و شرایط به وجود آمده جهت انجام بزه و تمام عواملی که دست به دست هم داده تا شخص مرتکب چنین فعل یا ترک فعلی شود از جمله: سن مجرم، وضعیت معیشتی و اقتصادی، محیط خانواده و اجتماع … میتوان مجازات متناسب را در نظر گرفت که نظام جامعه و مصلحت عمومی اجتماع و حقوق تضییع شده مجنی علیه رعایت و در نظر گرفته شود و ما باید قرار بازداشت موقت را به عنوان یک نمونه از مجازتها در راستای دیگر مجازاتها در نظر بگیریم و به آن به عنوان آخرین راه کار توجه شود و تاحد امکان جایگزینهای آن استفاده نمود و چون این قرار آثار فراوانی برای فرد از یک طرف و جامعه و خانواده و همچنین اقتصاد مملکت از طرف دیگر دارد و باعث زیانهای فراوانی برای خانواده فرد بازداشتی نیز میشود میشود. .یکی از فایده های جایگزین بازداشت موقت این است که مجرم شغل خود را از دست نمیدهد و موجب افزایش و رشد اقتصادی خانواده و خود زندانی و سبب جلوگیری از نابود شدن و به هدر رفتن سرمایه انسانی میشود و از لحاظ حقوقی تحدید قرار بازداشت موقت موج کاهش جرایم در سطح جامعه میشود به طور مثال همین جایگزینهای مدرن نقش موثر در اصلاح بزهکار دارد زیرا موجب کاستن اطاله دادرسی در محاکم قضایی میشود و مقام قضایی با فراغ و فرصت بیشتری میتواند به دیگر پروندههای مهم رسیدگی نماید و دقت بیشتری در این امر به کار گیرد .استفاده از جایگزینهای قرار باز داشت موقت راهبردی است که امروزه مورد توجّه سیاست گذاران جنایی قرار گرفته است به این دلیل که بازداشت موقت هم رنج متهم و هم رنج خانوادهاش را در پی دارد و موجب بروز آسیب از جهاتی بر آن می گردد، در ذهنیت و قضاوت دادگاهها نسبت به متهم تأثیر منفی میگذارد. چرا که قضات برای توجیه بازداشت قبلی متهم سعی بر محکومیت او مینمایند. در هر حال بازداشت موقت نوعی سلب آزادی تن و شبیه به مجازات حبس میباشد که رنج دائم جسمی و روحی حاصل از حبس راحتی بیشتر دارا میباشد زیرا فردی که محکوم به حبس شده تکلیف خود را میداند و برنامه تطبیقی خود را با محیط زندان هماهنگ میسازد با این تفاسیر میتوان گفت که قرار بازداشت نسبت به فرد متهم، که هنوز بزه انتسابی به او محرز نمیباشد، دیده احترام به حقوق و آزادیهای او را نگاه نداشته است به طوری که مبنای جرم شناسان، مبنای فلسفی و تراکم جمعیت زندان ها نیز به آن گواهی میدهند.با این وجود میتوان گفت که با روی آوری به سمت جایگزینهای قرار بازداشت موقت، از سلیقه ای شدن تصمیمات مقام قضایی که موجبات استبداد قضایی و تضییع حقوق متهم و حتی حقوق بزه دیده را به دنبال دارد جلوگیری میشود حال با این رویکرد حقوقدانان نسبت به مجازات و قرارهای تأمین کیفری دیدگاه اصلاحی- تربیتی آن را مورد توجّه خود قرار دادهاند تا دیدگاه سرکوب گرایانه آن را، که به نوعی ناقض حقوق و آزادیهای افراد به شمار میرود. شایان توجّه است امروزه در بسیاری از کشورهای مترقی جهان توجّه قانونگذاران به امر جایگزینهای قرار بازداشت موقت معطوف گردیده که بدین جهت سیاست تقنینی آنها را در راستای محدود کردن بازداشت موقت سوق داده است. متأسفانه در حال حاضر ما در زمینهی جایگزینهای قرار بازداشت موقت با کمبود مواجه هستیم، امّا در حال حاضر با توسعه این جایگزینها در لایحه آیین دادرسی کیفری، به این کمبود پاسخ و این در صورتی است که هنوز این لایحه روند انتهایی و اجرایی خود را طی نکرده است. با این اوصاف علی رغم زحمات قانونگذار در این راستا، مشاهده میشود که در تدوین این جایگزینها دقت و اقدام لازم به عمل نیامده است چرا که قانونگذار در مقام تدوین قانون باید رسالت عدالت کیفری را از تمام جهات مورد توجّه قرار دهد حال در این مورد تدوین کنندگان لایحه به تقلید از قانوگذار فرانسه اقدام نمودهاند و متأسفانه از پارهای مسائل غافل ماندهاند که حتی با این غفلت مقام قضایی را در مواردی با ابهام رو برو میسازد.با توجه به این ضرورت، در لایحه آیین دادرسی کیفری نیز سعی بر این شده است تا کارکرد و نقش قرارهای جایگزین بازداشت موقت و نقش آنها در جریان تحقیقات مقدماتی به شکل مطلوب تری نمایان گردد.به دلیل اهمیت قرارهای تأمین در رسیدگیهای کیفری و کاستیهای موجود در این خصوص در قوانین گذشته، به خصوص در مورد عدم تنوع در این قرارهای تأمین و مقررات ناقص و مبهم در خصوص در قوانین بازداشت موقت متهمان، در لایحه تغییرات مثبتی در این خصوص به وجود آمده است. تنوع قرارهای تأمین در لایحه و گنجاندن قرارهای تأمین مدرن یکی از تمهیدات در نظر گرفته شده در لایحه میباشد که این خود نوید بخش دورنمای مناسب این جایگزینها در لایحه جدید میباشد.
در پایان باید در جهت استفاده از جایگزینهای قرار بازداشت موقت خاطر نشان کرد که استفاده از این قرارها باید برای مقام قضایی، مراکز و نهادهای مختلف در ارتباط با دستور مقام قضایی، افراد جامعه، نهادینه گردد که این خود مستلزم فرهنگسازی دقیق در این ارتباط میباشد تا بدین جهت بتوان به عدالت کیفری منصفانه دست یافت.
پیشنهادها۱- استفاده از جایگزین های قرار بازداشت موقت باید در راستای رسیدن به برنامههای اصلاحی و تربیتی و همچنین اهداف والای آیین دادرسی کیفری باشد.۲- ضرورت فرهنگسازی دقیق و نهادینه کردن آن در بین سایر مراکز اعم از قضایی، انتظامی، آموزشی، فرهنگی و … در جهت استفاده از جایگزینهای قرار بازداشت موقت باید در دستور کار قرار گیرد.۳- ایرادهای ناظر بر جایگزینهای بازداشت موقت به خصوص جایگزینهای مدرن را مورد بررسی و اصلاح قرار دهیم تا بتوان از این طریق به روند عدالت کیفری منصفانه کمک کنیم.۴- با درجه بندی صحیح قرارها به خصوص در مورد قرارهای تکمیلی با رعایت تناسب از جایگزینها در جهت محدود کردن قرار بازداشت استفاده نماییم.۵- با استفاده بیشتر از جایگزینهای قرار بازداشت موقت در راستای کاهش جمعیت زندانها گام برداریم.۶- ضرورت استفاده از پرونده شخصیت در مورد این قرارها به نظر میرسد تا افراد نسبت به این نوع قرارداد با دیدگاه مستحکمتری نگاه نمایند.
۷- ضرروت استفاده از جایگزینهای قرار بازداشت موقت در راستای توسعهی عدالت توافقی.
پیوست :
فصل هفتم: قرارهای تأمین و نظارت قضاییماده ۲۱۷- به منظور دسترسی به متهم، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه‌دیده، بازپرس می‌تواند با توجه به نوع جرم، شخصیت متهم و اهمیت و ادله وقوع جرم، پس از تفهیم اتهام، یکی از قرارهای تأمین زیر را صادر کند:الف) التزام به حضور با قول شرف
ب) التزام به حضور با تعیین وجه التزام
پ) التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف